Dodaj nową odpowiedź

Ludzie potrafią być nieczuli na cierpienia innych ludzi – w takim sensie, że mogą nie starać się ich unikać. Jeśli wydaje nam się to bardzo daleko idące, nazwiemy to najpewniej okrucieństwem. Okrutne może być np. powiedzenie komuś, że umrze, wyrzucenie go z mieszkania, żądanie spłacenia długu, gdy ktoś może go spłacić tylko sprzedając własne i jedyne mieszkanie, zrobienie komuś nadziei na miłość i wycofanie się ze wszystkiego. W zasadzie okrutne jest sprawienie komuś “wielkiego bólu”, przy czym ten “wielki ból” jest tak nazwany bez względu na to, czy można stwierdzić jego wielkość jakąś metodą. Po prostu wiemy, że jest wielki, zanim ktokolwiek nauczy nas mierzyć rozmiary cierpienia. Brak pomiaru nie jest więc zarzutem, chyba, że ktoś chce w ogóle zaprzeczyć każdemu naszemu słowu na temat tego “wielkiego bólu”.

“Wielki ból” może powstać za zgodą cierpiącego, ale nie w zgodzie z jego wolą. Jak to możliwe? Zwyczajnie po zgodzie następuje sprzeciw w takim przypadku. Wielki ból zawsze wywołuje niezgodę, albo rezygnację, czyli rozpacz – w takim sensie, że tylko o takim cierpieniu chcę pisać.

Czy możliwy jest wyzysk bez wielkiego bólu? Chyba tak. Następuje w ten sposób wtedy, że choć wyzyskiwany nie cierpi z powodu czyichś działań, to jest wyzyskiwany. Na przykład – wyzyskuje się kochankę, gdy ta sprawia nam przyjemność, choć lubi to robić. Wyzyskuje się przyjaciela, gdy cieszy się jego obecności, choć ten cieszy się z naszej. Wyzyskują pracodawców pracownicy, nawet najgorzej opłacani – Ci przecież dzięki swojej pozycji mają co mają i uszczuplają swój majątek, by pracownicy tez coś dostali.