Dodaj nową odpowiedź

"To można pogodzić (tak uważam) z anarchizmem"

Ależ oczywiście, że można, ba nawet trzeba i ba ! zawsze godzony był z anarchizmem. Elementy kapitału (i innych form socjalistycznej krytyki kapitalizmu) zawsze stanowiły nieodzowną część anarchistycznej krytyki kapitalizmu (intonowano różne rzeczy, jedne wątki rozwijano, innym pomniejszano rangę, etc). Przecież to Bakunin jako pierwszy podjął się tłumaczenia "Kapitału" na język rosyjski.

"Na tym przykładzie widać, że to władza polityczna i kościelna tworzy stosunki ekonomiczne, a nie odwrotnie. To jest myślenie bliskie anarchizmowi."

A otwórz sobie "Boga i państwo" Bakunina i na wstępie masz wprost zadeklarowane, że "historia ludzkości to odbicie historii ekonomii" (czy jakoś tak, z głowy piszę). Po prostu nie jest to akurat tak jednoznaczne jak piszesz, np. Bakunin i Kropotkin byli bliżsi tezie, że to jednak stosunki ekonomiczne są źródłem władzy (ale także gwarantem wolności, o której nie może być mowy bez równości, dobrobytu i wolności ekonomicznej, rozumianej jako wolność od terroru pracy najemnej i wyzysku) (chociaż oczywiście to było zmienne. Wyraźnie widoczny jest brak jednolitej wizji. Przykładowo jednym razem Bakunin pisał, że to własność prywatna jest źródłem władzy, natomiast innym razem Bakunin pisał o tym, że to religia i pewien narzucony przez weń sposób myślenia jest źródłem). Osobiście jestem bliższy formułowaniu tezy, że to jednak stosunki ekonomiczne tworzą władze.

"Wszelkie państwo to sojusz bogatych przeciwko biednym, sojusz posiadających władzę przeciwko tym, którymi rządzą"
http://drabina.wordpress.com