Dodaj nową odpowiedź

Ervin Szabó jest postacią znaną na Węgrzech, trochę w Rosji natomiast zupełnie zapomnianą na świecie. Socjolog, bibliotekarz, główny teoretyk wolnościowego syndykalizmu w kraju.

Urodził się 23 sierpnia 1877 w miejscowości Slanitsa, pochodził z ubogiej, zasymilowanej rodziny żydowskiej. Studiował prawo na Uniwersytecie Wiedeńskim. Jego mocnymi stronami były statystyka oraz bibliotekoznawstwo. W 1899 doktoryzował się. Po kilku latach pracy w Bibliotece Miejskiej Budapesztu w 1911 roku został jej dyrektorem.

W trakcie swojej pracy w bibliotece prowadził działalność naukową w Towarzystwie Nauk Społecznych. W 1906 został jego wiceprezesem. Regularnie opisywał działalność ruchu robotniczego na świecie w periodyku „Dwudziesty Wiek”. Kontaktował się z Kautskym, Mehringiem, Plehanowem i Sorelem.

Działalność polityczną zaczynał od socjaldemokracji. Do Socjaldemokratycznej Partii Węgier wstąpił po skończeniu studiów. Szabó należał do jej radykalniejszej frakcji. Przebywając w Wiedniu miał styczność z rewolucjonistami rosyjskimi.

Był edytorem partyjnego pisma „Słowo Ludu”, które miało dawać podstawy teoretyczne i historyczne dla ruchu lewicowego na Węgrzech.

W okresie rewolucji 1905 Ervin Szabó zmienia poglądy. Nadal zajmuje się tłumaczeniem prac Marksa i Engelsa na węgierski, ale też skłania się w stronę ruchu rewolucyjnego. Szabó znał osobiście francuskich syndykalistów takich jak Lagardelle (zetknął się z nimi w Paryżu pod koniec 1904) oraz rosyjskich socjalistów przebywających we Francji na wygnaniu. Oprócz „Dwudziestego Wieku” jego artykuły pojawiają się w Niemczech i we Francji.

Szabó nie był na Węgrzech sam. Skontaktował się z anarchistami z kręgów skupionych wokół Henrika Schmidta i Ervina Batthany’ego. Znał również rosyjskich i włoskich syndykalistów. Sam syndykalistą został w 1909 roku. We współpracy z częścią anarchistów i grupą robotników założył Syndykalistyczną Grupę Propagandową. W 1910 roku powstał jej manifest. Jej celem nie było zrzeszanie proletariatu, a prowadzenie oddolnej działalności politycznej i kierowanie mas pracujących w stronę walki strajkowej. Nawoływali do organizowania się niezależnie od partii socjaldemokratycznej. Ich bezkompromisowa postawa i nastawienie na akcję bezpośrednią zyskiwały mu wielu zwolenników wśród działaczy. Część z nich po jego śmierci z pozycji syndykalistycznych przeszła na bolszewizm.

Do aktywnej działalności politycznej wrócił podczas I wojny światowej. Razem ze swoimi starymi towarzyszami budował ruch antywojenny. Zarówno jego starzy towarzysze ze środowiska Rewolucyjnych Socjalistów jak i krąg zgromadzony wokół Lenina powoływali się na niego. Jedni i drudzy nawoływali do rewolucyjnego przerwania wojny burżuazyjnych państw i obalenia systemu, który był jej źródłem. To właśnie ruch antywojenny był podwaliną do powołania Węgierskiej Partii Komunistycznej, której powstania już Szabó nie dożył. Zmarł w przeddzień rewolucji węgierskiej. Angażując się w politykę nie przestawał jednak pracować naukowo. Na łożu śmierci kończył pracę dotyczącą Wiosny Ludów na Węgrzech.

Zmarł w Budapeszcie 29 września 1918. Tego dnia ku jego czci robotnicy Budapesztu przerwali pracę na kilka minut ku jego czci.

Nie dożył rewolucji burżuazyjnej, przejęcia władzy przez Bela Kuna ani nie widział zbrodni popełnianych przez część jego towarzyszy, którzy postanowili wejść do rządu Węgierskiej Republiki Radzieckiej.

Nie widział upadku rewolucji i nie było mu dane stanąć do walki z węgierskim faszyzmem.

Wbrew temu jak bardzo i skrajna prawica na Węgrzech i leniniści chcieliby łączyć postać Ervina Szabó z autorytarną lewicą jest to nie do wykonania. O ile Szabó określał się jako anarchista przez jakiś czas, żeby później zacząć się nazywać marksistą, był przeciwnikiem tak samo liberalizmu i socjaldemokracji jak i bolszewizmu z całym jego centralizmem. Był wolnościowym komunistą.

Za: Syndykalizm na Węgrzech