Dodaj nową odpowiedź

Bardzo ciekawa teza, ale nie jest to zgodna z myśleniem politycznym o frazeologii „lewicy” i „prawicy”.

Trudno uznać, że Montagnardzi, czy Jakobini byli czymś w rodzaju
antyautorytarnego ruchu. Z jednej strony były rewolucyjne masy, a z drugiej rewolucyjni przedstawiciele. Akurat ci ostatni nie chcieli tworzyć samorządu, lecz demokrację przedstawicielską i konstytucjonalistyczną.

Wielu anarchistów uważa terminy „lewica” i „prawica” za dwie strony medalu polityki państwowej. Inni dzielą lewicę i prawicę według ich stosunku do własności i zapisują większość anarchistów do lewicy. Ale w XVIII wieku tzw. „lewica” opowiadała się za „laissez-faire”. Więc taki rozdział powstał trochę później. (Chyba to skrystalizowało się dopiero w XX wieku.)

Trochę dziwnie przypisywać autorytaryzm tylko do prawicy, kiedy istnieje zarówno autorytarna lewica i prawica. W książce „Floodgates of Anarchy” (1970), Albert Meltzer i Stuart Christie sporządzili schemat podziału politycznego – rozdzielili prawicę i lewicę na autorytarną i antyautorytarną. Autorytarna lewica, to totalitarni komuniści, antyautorytarni są anarchiści lub wolnościowi socjaliści; autorytarna prawica to faszyści, a antyautorytarna prawica to libertarianie. Grafika i pojęcia te są dość powszechnie znane, choć są kontrowersyjne. Trochę później libertarianie zmodyfykowali tą grafikę i stworzyli tzw. „Nolan Chart”.

Większość anarchistów uważa tą analizę Christie i Meltzera za dość adekwatną, choć są krytycy (np. ja), którzy uważają, że można rozdzielić prawicę i lewicę inaczej, że czasami są wspólne cechy i to zależy od kraju i czasu.

Ale przede wszystkim można tak myśleć o lewicy i prawicy:

Cechy lewicy:

Ekonomiczne:
przeciw wolnemu rynkowi – za interwencją ekonomiczną
równość faktyczna
konflikt klasowy

Obyczajowe:
sekularyzm
liberalizm

Cechy prawicy:

Ekonomiczne:
za wolnym rynkiem i laissez faire
równość „możliwości” a nie „równość faktyczna”
kolaboracja klasowa

Obyczajowe:
związki z religią
konserwatyzm

Oczywiście to nie działa w 100% ponieważ jest np. islamski socjalizm.
Więc lewica etatystyczna będzie chciała silniejszego państwa o większej władzy, by kierować ekonomią. Jest więc bardzo autorytarna. Prawica najbardziej autorytarna - faszyści - także chce mieć silne państwo – ale inna prawica chce mieć mniej państwa i chce by rządził rynek.

Trzeba przyznać, że ludzie korzystają z tych pojęć w taki sposób, że tracą sens. SLD, czy amerykańscy demokraci, to żadna lewica - to są socjaldemokraci i liberałowie. W tych krajach gdzie „prawica” i „lewica” teraz są uważane za „konserwatywne” i „liberalne” obyczajowo, najbardziej widać, że te pojęcia już straciły sens.

Ja uważam, że jednak warto unikać tych mglistych pojęć i rozdzielić lewicę i prawicę według ich stosunku do wolnego rynku, akumulacji kapitału i własności. Wtedy staje się też jasne, że wielu liberałów, którzy krążą w kręgach pseudolewicy, nawet nie są z lewicy, tylko są socjaldemokratami lub zwolennikami tworzenia socjalnych programów w ramach kapitalizmu rynkowego.

PS – Związki zawodowe mogą być prawicowe i wiele z nich jest. W niektórych krajach prawicowe związki zawodowe były też głównymi siłami antykomunistycznymi.