Publicystyka

Ukazało się tłumaczenie książki Thomasa Franka "Co z tym Kansas" w języku polskim. Książka jest ciekawa, nawet bardzo cenna dla współczesnej lewicy, aby zrozumieć, jak to się dzieje, że ludzie z klasy pracującej mogą wspierać prawicę, która nie działa w ich ekonomicznym interesie.

„Podczas gdy wcześniejsze formy konserwatyzmu podkreślały trzeźwość fiskalną, backlash mobilizuje wyborców za pomocą wybuchowych kwestii społecznych (wznieca publiczne oburzenie wobec wszystkiego, od dowożenia dzieci do szkół po antychrześcijańską sztukę) i żeni je z probiznesową polityką gospodarczą. Kieruje się kulturowym gniewem, by osiągnąć ekonomiczne cele. To właśnie te zmiany w gospodarce - a nie mało ważne potyczki w niekończących się kulturowych wojnach - są największymi pomnikami tego ruchu. To właśnie ten sprzeciw umożliwił ostatnimi laty konsensus w sprawie międzynarodowego wolnego rynku, z całą towarzyszącą mu prywatyzacją, deregulacją i odzwiązkowieniem”.

Klasyczna lewicowa definicja państwa określa go jako narzędzie represji w dłoniach klasy uprzywilejowanej. Przy pomocy policji, sądów, więzień, wojska utrzymuje „konsensus” burżuazyjny, rozbija ruchy protestu podważające fundamenty hierarchicznej struktury. Państwo jest ujmowane w tej tradycji jako bezpośrednio represyjne, zbrojne ramie panowania kapitału. Późniejsza „reforma” definicji, czy też jej dookreślenie, rozszerza ją o ideologiczne aparaty, które internalizują system w jednostkach. Nauczają odpowiednich zachowań i wartości, sposoby przemawiania i poruszania, maskując tym samym nagą represyjność państwa. Skolonizowawszy umysły klas podporządkowanych, państwo coraz rzadziej musi używać nagiej przemocy. Wystarczą oceny w szkole...

Prawa Zwierzat
Status

Zwierzeta zjadane przez ludzi, uzywane w celach naukowych, zabijanepodczas polowan i wykorzystywane na wiele innych sposobow - maja prawo dowlasnego zycia, ktore nie moze byc uzaleznione od ich przydatnosci dlanas. Zwierzeta nie tylko istnieja na swiecie, sa takze tego istnieniaswiadome i to co sie z ich zyciem dzieje nie jest dla nich bez znaczenia. W tych fundamentalnych aspektach zycia, zwierzeta powinny miec takie sameprawa jak ludzie. Zycie zwierzat zawiera roznorodnosc biologicznych,indywidualnych i spolecznych potrzeb. Zaspokojenie ich jest zrodlemprzyjemnosci, niezaspokojenie zrodlem bolu i cierpienia. Wynika stadwniosek, ze etyka naszego postepowania ze zwierzetami musi sie opierac natych samych podstawowych moralnych zasadach, na ktorych oparta jest etykastosunkow miedzyludzkich. Etyka ludzka, w swoim najglebszym znaczeniujest na przekonaniu o obiektywnej wartosci jednostki. Moralna wartoscjednostki ludzkiej nie moze byc mierzona stopniem jej przydatnosci dopozostalych czlonkow ludzkiej spolecznosci. Traktowanie jednostkiludzkiej w sposob nie uznajacy jej obiektywnej wartosci jest lamaniempodstawowego prawa czlowieka: prawa kazdej osoby do bycia traktownym zszacunkiem. Filozofia praw zwierzat zada respektowania praw logiki. Zkazdego argumentu przekonujacego na rzecz istnienia obiektywnej wartosciistot ludzkich wynika, ze inne istoty maja ta sama obiektywna wartosc.Kazdy argument, dowodzacy istnienia w obrebie spolecznosci ludzkich prawdo bycia traktowanym z szacunkiem przekonuje, ze zwierzeta maja to samoprawo i co wiecej maja je w rownym stopniu. A zatem prada jest, zekobiety nie istnieja po to, by sluzyc mezczyznom, czarni, by sluzycbialym, biedni bogatym, slabi silnym.Filozofia praw zwierzat nie tylko akceptuje te prawdy, ale takze jeuzasadnia. Przedstawia niezalezna wartosc i prawa innych czujacych istot,filozofia praw zwierzat daje naukowo uzasadnione i moralnie bezstronnepodstawy do odrzucania tezy, ze zwierzata zyja po to, by nam sluzyc.Gdy ta prawda zoatanie uznana, latwo bedzie zrozumiec, dlaczego filozofiapraw zwierzat jest bezkompromisowa w swoim stosunku do kazdejniesprawiedliwosci popelnianej na zwierzetach.Na przyklad - dla zwierzat uzywanych w eksperymentach naukowychsprawiedliwosc zada nie wiekszych czy czystszych klatek, ale klatekpustych.
Nie zada humanitarnego przemyslu hodowlanego, ale zupelnego zaprzestaniahandlu cialem matrwych zwierzat. Filozofia praw zwierzat nie zadahumanitarnych polowan, ale zada calkowitego zaprzestania tychbarbarzynskich praktyk. Bo kiedy niesprawiedliwosc jest absolutna, nalezyprzeciwstawic sie jej absolutnie. Sprawiedliwosc nie zadala"zreformowanego" niewolnictwa, "zreformowanej" pracy dzieci,"zreformowanej" uleglosci kobiet. We wszystkich tych przypadkach jedynamoralna odpowiedzia bylo zniesienie dyskryminujacego prawa. Po prostureformowanie niesprawiedliwosci jest jej przedluzeniem.
Filozofia praw zwierzat zada takich samych rozwiazan, zniesieniadyskryminujacego prawa w odniesieniu do eksploatacji zwierzat. Tu nieelementy niesprawiedliwego wykorzystywania musza byc zmienione. Topwlasnie niesprawiedliwe wykorzystywanie jako takie musi zostac zakonczone:na farmie, w laboratorium, cyrku, czy wsrod dziko zyjacych zwierzat. Filozofia praw zwierzat nie zada nic wiecej, ale tez niczym mniej nie bedzie usatysfakcjonowana.

Drugi dzień trwają protesty antymilitarystów w Bukareszcie z okazji odbywającego sie tam szczytu NATO.

Po brutalnym ataku policji rumuńskiej na ośrodek na ulicy Minulescu, w którym środowiska anarchistyczne przygotowywały protesty i warsztaty antymilitarystyczne (około 50 osób aresztowanych, wielu pobitych i rannych) miała miejsce zdecydowana reakcja pozostających na wolności aktywistów. Doszło do serii spontanicznych demonstracji, pikiet pod aresztami, kampanii medialnej i współpracy z organizacjami pozarządowymi i prawnikami, które zaowocowały wypuszczeniem wszystkich zatrzymanych. W czwartek zgromadzeni w Bukareszcie aktywiści ponownie wyszli na ulice.

Wywiad d Alexem, członkiem rumuńskiej grupy przeciwko represjom.

Pytanie: W środę w Bukareszcie aresztowano 47 przeciwników NATO, w tym 22 osoby z Niemiec. Czy była to normalna akcja policji?

Nie. Naszą siedzibę - Convergence Center - szturmował oddział specjalny. Byli całkowicie zamaskowani i uzbrojeni. W trakcie nalotu wielu aktywistów zostało pobitych. Aresztowane osoby dodatkowo maltretowano w policyjnej suce, grożono im. Padały sformułowania: "Jeżeli nie zamkniesz ust, zabijemy cię". Na komendzie wciąż ich bito. Przynajmniej jedna osoba trafiła do szpitala ze złamaniem. Główny efekt nalotu polegał na tym, że ostatecznie znaleziono puszki z farbą i materiał na transparenty.

Pytanie: Zatrzymani zostali uwolnieni - czy można teraz w Bukareszcie demonstrować przeciwko NATO?

To nie było możliwe nawet wcześniej. Władze zakazały wszystkiego, ani jeden z demonstrantów nie uzyskał pozwolenia. Zakazano nawet politycznego teatru ulicznego Food not Bombs, wydawania darmowych posiłków w proteście przeciwko głodowi i zbrojeniom.

Piotr Kropotkin
[fragment dzieła "Pomoc wzajemna jako czynnik rozwoju" i "Etyki..."]

Nauka i anarchizm

Nie jest zapewne sprawą przypadku, że znajomość problematyki kulturalnej pozostaje daleko w tyle za wiedzą o innych aspektach ruchu anarchistycznego. Na ogół zakłada się milcząco, że kulturę anarchistów potraktować można jako przejaw czy też odmianę kultury proletariackiej (robotniczej). Wadą tego stanowiska jest nieuwzględnienie wewnętrznego zróżnicowania - chęć sztucznego wtłoczenia bogactwa form w ciasne ramy nie dopasowanego do nich pojęcia kultury proletariackiej. Tymczasem w ruchu anarchistycznym obok grup i jednostek głęboko wrośniętych w życie społeczne uczestniczyły także społeczności stanowiące autentyczne enklawy - komuny oraz małe wspólnoty wiejskie - odznaczające się niewątpliwą specyfiką kulturową. Co więcej, podobne cechy przejawiały w rozrzedzonej postaci i inne środowiska - anarchistyczni studenci, dziennikarze, artyści, rzemieślnicy czy robotnicy. Pozwala to mówić jeśli nie o odrębnej kulturze anarchistycznej, to przynajmniej o elementach takiej kultury zmieszanych z formami kultury chłopskiej, mieszczańskiej czy robotniczej.

Poniżej publikujemy tłumaczenie fragmentu wywiadu, którego Noam Chomsky udzielił hiszpańskojęzycznej gazecie La Jornada 14 września 2001.

Noam Chomsky: Terrorystyczne zamachy na USA dotkną głównie biednych i uciskanych całego świata. To prezent dla zarówno amerykańskiej jak i izraelskiej skrajnej prawicy. A odwet będzie takim samym prezentem dla Bin Ladena. Planowana odpowiedź jest dokładnie tą, na którą czeka on i jego przyjaciele. Tą, która przyniesie im masowe poparcie i która pociągnie za sobą nowe, być może gorsze, zamachy. Tą, która zintensyfikuje wojnę.

Spójrzmy na przykład w mniejszej skali - Irlandię Północną. Tam po obu stronach barykady znajdziemy jastrzębie - ludzi u władzy, beneficjentów status quo. To oni nakręcają spiralę przemocy, choć to nie oni pociągają za spust i nie oni giną. Śmierć ludzi po ich stronie daje im jedynie więcej okazji do zabijania. Odnieśmy to teraz do poziomu superpotęg i samobójczych zamachów, których nie można powstrzymać. Jedynie jastrzębie obu stron czerpią korzyści, cierpi reszta.

"Praca powinna służyć czemuś wartościowemu. Dlatego należy ograniczać wszelką pracę, która powoduje zmiany w warunkach panujących na ziemi. Im mniej zakłóca się ekosystem, tym pełniej się on rozwija." - James F. Berry

W tzw, zbiorowym myśleniu Polak ma tendencje do traktowania siebie jako skazanego na niezasłużone powodzenia, a swoje życie jako ciąg niesprawiedliwości. Człowiek jest bezwolnym produktem trudnych warunków historycznych, dzieciństwa, młodości, systemu politycznego, braku perspektyw itd. "Całość odpowiedzialności za ciężkie, jak wiadomo, życie dzielą między sobą stosunki społeczne i los - zwykle niełaskawy (...) Jestem, jakim życie mnie zrobiło, nic ode mnie nie zależy, choć wiele powinienem dostać i mam prawo się oto upomnieć" - pisze publicystka w socjologicznym szkicu z połowy lat 90-tych. W jakimś stopniu ta postawa odzwierciedla się również w społecznych ruchach ekologicznych. Mieszkańcy dotkniętego klęską ekologiczną obszaru lamentują, czego to nie powinni dostać od innych jako rekompensatę za swój los, rzadziej podejmują decyzje o zmianie polityki w swoim regionie. Najtrudniej jednak bywa podjąć decyzję o zmianie swojego własnego życia. A jednak to my sami, w dużej mierze decydujemy o własnym losie, i nikt za nas nie rozwiąże żadnego osobistego problemu. Nic dziwnego, że osobiste wybory bardziej "ekologicznego" sposobu życia są istotną częścią działań podejmowanych w obronie przyrody.

Sprawa walk narodowowyzwoleńczych zawsze dzieliła zarówno środowiska lewicowe, jak i anarchistyczne. Z jednej strony mamy bowiem wątpliwości, czy nie wspieramy przypadkiem nowego państwa o charakterze narodowym, które może być źródłem nowego ucisku wprowadzonego pod płaszczykiem „wyzwolenia narodu”, z drugiej istnieje równie mocna, a zazwyczaj większa obawa, że nasz brak wsparcia oznacza przyklaskiwanie imperium, które okupuje dany obszar. W ostatnim czasie pojawiły się wątpliwości – czy powinniśmy wspierać walkę Tybetańczyków o stworzenie bliżej nieokreślonego tworu przybieranego w hasło „Wolny Tybet”.

Moim zdaniem walkę Tybetańczyków trzeba jak najbardziej wspierać. Pomimo, że ludność tej krainy w niektórych jej miejscach stanowi wręcz mniejszość (o co władze w Pekinie zadbały stosując restrykcyjną politykę demograficzną ze sterylizacją Tybetanek włącznie i przesiedlenia „swoich), uważam że ma prawo do życia bez narzuconego odgórnie reżimu. Taka walka musi być poparta, gdyż toczy się przeciw potężnemu państwu, które jest liderem kapitalistycznej produkcji, a nie ma tam praktycznie żadnej ochrony pracy i związków zawodowych (jest to wynik maoistycznego prawodawstwa bazującego na przekonaniu, że w kraju powszechnej szczęśliwości, ze względu na tą właśnie „szczęśliwość” ochrona związkowa i ochrona pracy są zbędne).

"Wolny Tybet" - to hasło robi ostatnio zawrotną karierę w mediach głównego nurtu. Losem pacyfikowanych przez chińskie organy bezpieczeństwa Tybetańczyków, przejęli się niemalże wszyscy. Na ulicę wyszli nawet przedstawiciele młodzieżówki Platformy Obywatelskiej, do tej pory raczej nieprzejmujący się zbytnio prawami człowieka na świecie. Bardziej uważny obserwator może być zaskoczony, skąd nagle takie zainteresowanie walką o prawo do samostanowienia akurat tego narodu, przy jednoczesnym ignorowaniu czy negatywnym stosunku tych samych dziennikarzy i polityków w odniesieniu do zmagań z przemocą państwową innych grup i narodów.