Gospodarka

Strukturalne przyczyny kryzysu
Od roku rozwija się światowy kryzys finansowy powoli oddziałując na przemysł produkcyjny. Sytuacja zaczyna być porównywana do kryzysu finansowego z końca lat dwudziestych początkującego kryzys ekonomiczny z lat trzydziestych XX wieku. Pora próbować wyjaśnić przyczyny kryzysu i wdrożyć środki naprawcze.

Wydawałoby się, że system kapitalistyczny przeżywa drugą „młodość”, czego objawem ma być zwycięstwo nad systemem socjalistycznym. Jednak istnieją oznaki wyczerpywania się możliwości rozwoju obecnie panującego systemu ekonomicznego. Pierwotną przyczyną problemów jest spadek zysków korporacji przemysłowych. Spadek zysków następuje z dwu przyczyn: postępującej automatyzacji i delokalizacji przemysłu. Zastępowanie ludzi automatami w procesie produkcyjnym powoduje, że posiadacze środków produkcji nie mogą umniejszać robotnikom wartości dodatkowej, co jest źródłem ich przewagi ekonomicznej. Natomiast przeniesienie produkcji na Daleki Wschód skutkuje podzieleniem się niewypłacaną wartością dodatkową z kapitalistami z innych krajów. Posiadaczom ze Stanów Zjednoczonych i Europy Zachodniej pozostają tylko zyski z zarządzania więzami kooperacyjnymi i z marki handlowej, co w przyszłości może się skończyć.

Alitalia od dziś jest prywatną firmą, z 25% udziałem koncernu Air France-KLM. Pozostałe udziały należą do konsorcjum włoskich firm. Air-France-KLM zapłaciło za udziały 323 milionów euro. Nowa Alitalia pozbyła się 25 samolotów i 11 tys. pracowników. Według przewidywań rady nadzorczej nowej firmy, w ciągu 3 lat zarobi ona dzięki wyrzuceniu pracowników na bruk 720 milionów euro.

W ciągu ostatnich 10 lat, w firmę wpompowano ponad 5 miliardów euro publicznych pieniędzy. Jeszcze w zeszłym roku, linia lotnicza otrzymała „awaryjną” pożyczkę w wysokości 300 milionów Euro.

Nie wiadomo jeszcze, jaka będzie skala protestów związkowców. Dziś odbyły się akcje ostrzegawcze, a na 19 stycznia planowany jest czterogodzinny strajk.

Obecny kryzys finansowy jest bez wątpienia najpoważniejszym problemem ekonomicznym od czasów Wielkiego Kryzysu z lat 30tych XX wieku. Może się on także okazać równie doniosły w skutkach i totalnie zmienić globalną gospodarkę. Skala problemu (seria bankructw największych światowych banków i instytucji ubezpieczeniowych, gigantyczna interwencja rządu USA mająca na celu ratowanie sektora bankowego w wysokości ponad 700 miliardów dolarów, plany masowych zwolnień w przemyśle motoryzacyjnym) dowodzi, że nie jest to tylko kolejna „korekta” ale raczej głęboki problem strukturalny, ukazujący wszystkie sprzeczności gospodarki kapitalistycznej

Naomi Klein w książce „Doktryna szoku” omawia m.in. polityczne i gospodarcze tło represji Izraela wobec Palestyńczyków w ostatnich latach. Poniżej prezentujemy fragmenty rozdziału książki poświęconego Izraelowi. Drugi fragment rozdziału ukaże się wkrótce.

Izrael i niezmienna groźba apartheidu

Przez większą część minionego dziesięciolecia Izrael zmagał się z własną wersją dylematu Davos w mniejszej skali: choć nasilały się działania wojenne i ataki terrorystyczne, giełda w Tel Awiwie biła rekordy na równi z aktami przemocy. Jak zauważył jeden z analityków giełdowych w In News po wybuchach w Londynie 7 lipca: „W Izraelu muszą sobie radzić z niebezpieczeństwem ataków terrorystycznych na co dzień, a mimo to tamtejszy rynek ma się świetnie od lat". Podobnie jak w wypadku gospodarki światowej, tak też i w Izraelu, choć sytuacja jest - jak uważa wielu - katastrofalna, tamtejsza gospodarka nigdy nie była silniejsza: w 2007 stopa wzrostu w Izraelu była porównywalna z chińską i indyjską.
To, co sprawia, że przypadek Izraela jest ciekawy z perspektywy „indeksu broni i kawioru”, to nie tylko fakt, że tamtejszy rynek okazał się odporny na większość politycznych wstrząsów, takich jak wojna z Libanem w 2006 roku czy przejęcie Gazy przez Hamas w 2007 roku. Najważniejsze jest to, że lzrael wypracował model takiej gospodarki, która wyraźnie rozwija się jako bezpośrednia reakcja na narastającą przemoc. Powody, dla których izraelski przemysł jest za pan brat z kataklizmami, nie są żadną tajemnicą. I na długo zanim amerykańskie i europejskie koncerny dostrzegły możliwość ożywienia gospodarczego w związku ze światowym bezpieczeństwem, izraelskie firmy techniczne stawiały pierwsze kroki w przemyśle bezpieczeństwa wewnętrznego i dziś wciąż dominują w tej branży.

Izraelski Instytut Eksportu ocenia, że w kraju działa 350 firm zajmujących się sprzedażą produktów z dziedziny bezpieczeństwa wewnętrznego, a 30 nowych weszło na rynek w 2007 roku. Z perspektywy korporacyjnej jest to rozwój, który czyni z Izraela wzór do naśladowania przez rynek po 11 września. Jednakże z perspektywy społeczno-politycznej Izrael powinien stanowić coś jeszcze – wyraźne ostrzeżenie. Fakt, że kraj w dalszym ciągu cieszy się dobrą koniunkturą, mimo że podejmuje działania wojenne przeciw sąsiadom i nasila okrucieństwa na terenach okupowanych, pokazuje, jak niebezpieczne jest budowanie gospodarki zakładającej nieprzerwaną wojnę i pogłębiające się nieszczęścia.

Amerykańska korporacja Dell przeniesie swoją fabrykę z irlandzkiego miasta Limerick do Łodzi, miasto o jednym z największych bezroboci w kraju. Kluczowe dla tej decyzji były niskie koszty pracy w Polsce. Średnie roczne zarobki w Irlandii w sektorze elektronicznym wynoszą 37,500 euro (150,000 zł), a w Polsce 7,500 euro (30,000 zł).

Komisja Europejska prowadzi już śledztwo w sprawie polskiego dofinansowania budowy fabryki Della z publicznych pieniędzy w wysokości 52,7 mln euro! Wątpliwości komisarzy budzi wielkość tej pomocy, pokrywającej ponad 1/4 z ponad 189 mln euro kosztów całej inwestycji.

Neoliberalnie fundamentalistyczna "Gazeta Wyborcza" w newsie "Dell z Irlandii przenosi się do Łodzi" oraz "Dell nas kocha bardziej niż Irlandię" wyraziła swoją radość z faktu "inwestycji" Della w Polsce.

Amerykański koncern Alcoa, jeden z największych na świecie producentów aluminium zakomunikował we wtorek, że zwolni 15 tys. pracowników i zmniejszy produkcję o 18 proc.

Redukcja etatów obejmie głównie zakłady koncernu w USA, Europie i Rosji. Do końca 2009 r. pracę straci około 13 proc. pracowników etatowych, czyli 13,5 tys. osób. Dodatkowo Alcoa zrezygnuje z 1,7 tys. pracowników kontraktowych. Płace pozostałych pracowników zostaną zamrożone. Koncern z siedzibą w Pittsburghu w stanie Pensylwania ogłosił plany zmniejszenia produkcji aluminium już po raz trzeci w ciągu ostatnich trzech miesięcy. Łącznie do końca pierwszego kwartału 2009 r. Alcoa zamierza zredukować podaż tego surowca o 750 tys. ton rocznie.

Globalne spowolnienie gospodarcze dramatycznie zmniejszyło zapotrzebowanie na aluminium, stosowane m.in. do budowy samolotów i samochodów. Od osiągniętego w lipcu ubiegłego roku szczytu, cena tego surowca spadła o ponad 50 proc., do 1,6 tys. dol. za tonę. (PAP)

Według niepotwierdzonych jeszcze informacji, na które powołuje się PCWorld, korporacja Microsoft szykuje się do zwolnienia być może nawet 15 tys. miejsc pracy na całym świecie. Wiadomość ma zostać oficjalnie ogłoszona 15 stycznia.

Inne giganty informatyczne już przeprowadziły masowe zwolnienia: Yahoo zwolniło 10% pracowników w grudniu, a w listopadzie Google zwolniło 10 tys. „niepracowników”.

Jako jeden z powodów spodziewanych zwolnień uznaje się znaczący spadek udziału w rynku produktów firmy. W grudniu, udział Microsoft Windows w rynku po raz pierwszy spadł poniżej 90%. W czasie Świąt, spadł o dalszy punkt procentowy. Zamiast Windowsa, użytkownicy kupowali komputery z systemem Mac OS X i przerzucali się na system Linux.

Udział przeglądarki Microsoft Internet Explorer w rynku zmniejszył się o 3,1% procent od października 2008 r. Użytkownicy porzucają go na rzecz Firefoxa i przeglądarki Chrome firmy Google. Według niepotwierdzonych doniesień, zwolnienia w Microsoft mają właśnie dotyczyć programistów pracujących nad Internet Explorerem.

Obecne stawki opłat za wodę i ścieki obowiązują do końca lutego. Po podwyżce trzyosobowa rodzina za wodę i ścieki może zapłacić miesięcznie około 11 zł więcej niż obecnie.

Wniosek o ich zmianę trafił już z MPWiK do prezydenta. Spółka tłumaczy podwyżkę "koniecznością" zrobienia inwestycji związanych z wymianą starej sieci wodno-kanalizacyjnej, a także rozbudową wrocławskiej oczyszczalni ścieków.

Wrocławska kampania "Stop Podwyżkom" | Forum "Wolny Wrocław"

Jak podaje "Gazeta Wyborcza" od początku roku kapitalistyczny kryzys finansowy zjadł już połowę zysków wypracowanych dla przyszłych emerytów przez fundusze emerytalne w ciągu dziewięciu lat ich działalności.

Szykuje się pęknięcie kolejnej bańki na światowym rynku. Dwóch agentów reklamowych, John Gerzema i Ed Lebar, w swojej książce "Brand Bubble" ("Markowa bańka") stawiają hipotezę, że kolejną bańką okaże się rynek... największych światowych marek. Bańka ma obejmować rynek szacowany na 4 bln dolarów, czyli dwukrotnie więcej niż rynek kredytów hipotecznych.

Bańka jest efektem postępującego odrywania się wartości finansowej marek, będącej wynikiem spekulacji, od zaangażowania konsumentów, którzy mimo gigantycznych wydatków na reklamę okazują się coraz bardziej niepokojąco "niewychowani", obojętni wobec marek. Autorzy książki prześledzili postrzeganie 2,5 tys. amerykańskich marek w latach 1993-2007 i okazało się, że zaufanie do nich spadło z 52% do 25%. O 20% spadła ich rozpoznawalność, a ocena jakości o 25%. "Rynki finansowe myślą, że marki są warte więcej niż konsumenci, którzy je kupują" - stwierdzają. Tendencja ta może okazać się szczególnie fatalna dla rynku marek w czasie kryzysu, kiedy naturalnym odruchem wielkich inwestorów jest właśnie ucieczka ku "bezpiecznym" prestiżowym markom. Dlatego stają się coraz droższe, ale zarazem coraz bardziej tracą pokrycie w zaangażowaniu spauperyzowanych konsumentów.

Tę samą tendencję obserwuje się w Polsce.

Gospodarka dotknięta przez kryzys, firmy szykują masowe zwolnienia pracowników, nie ma mieszkań, itd. tymczasem władze miast wydają lekką ręką miliony na imprezy sylwestrowe. Jak podała Rzeczpospolita, 14 największych miast wyda na organizację sylwestrowych imprez ponad 11 mln zł.

Najwięcej, bo 3,8 mln zł wyda Warszawa, o 300 tys. zł więcej niż w 2007 r. 3,5 mln zł przeznaczy na ten cel Kraków. Jest to o ponad milion więcej niż rok temu. Trzeci na liście jest Wrocław z kwotą 1,5 mln zł.

Inne duże miasta wydadzą na miejską imprezę od kilkudziesięciu do kilkuset tysięcy złotych. Katowice zorganizują sylwestra za ok. 600 tys. zł, a Łódź za 0,5 mln zł. W przypadku Gorzowa Wielkopolskiego jest to 45 tys. zł.

1 stycznia obecną trzystopniową skalę podatkową ze stawkami 19 proc., 30 proc. i 40 proc. zastąpi skala dwustopniowa. Nowe stawki ustalono na poziomach 18 proc. i 32 proc., a próg podatkowy wyniesie 85 528 zł. Taką decyzję uchwalił jeszcze sejm poprzedniej kadencji.

Zgodnie z obliczeniami Szymona Czerwińskiego, konsultanta w firmie doradztwa podatkowego Accreo Taxand, nominalnie na zmianie najwięcej zyskają osoby pobierające najwyższe pensje. Osoba zarabiająca 2 tys. zł brutto miesięcznie zyska "na rękę" ok. 166 zł rocznie. W przypadku pracownika zarabiającego 5 tys. zł, roczna oszczędność wyniesie ok. 936 zł. W kieszeni osób zarabiających 10 tys. brutto miesięcznie zostanie ok. 5 360 zł rocznie.

Zarząd Agory, wydawcy m.in. "Gazety Wyborczej" zdecydował o, jak to określili eufemistycznie, "wprowadzeniu w życie planu poprawy efektywności operacyjnej", innymi słowy Agora zapowiada zwolnienia grupowe. Spółka szacuje, że zmniejszenie zatrudnienia dotyczyć może do 300 osób, czyli około 7,5 proc. wszystkich zatrudnionych w Grupie.

"Celem planu jest dostosowanie Grupy do trudniejszego rynkowo okresu związanego z oczekiwanym spowolnieniem gospodarczym i kryzysem na rynkach finansowych" - czytamy w komunikacie spółki.

Ponad 600 tys. osób straci pracę w Wielkiej Brytanii w 2009 roku. To najwięcej od 18 lat - wynika z prognoz instytutu Chartered Institute of Personnel and Development (CIPD).

Oznacza to, że liczba osób bezrobotnych sięgnie w Wielkiej Brytanii w 2009 r. 2,8 mln. - W zeszłym roku w tym samym czasie Instytut ostrzegał, że 2008 rok może być najgorszy, jeśli chodzi o miejsca pracy od dekady - mówi John Philpott, główny ekonomista CIPD. - Ale w retrospektywie będzie on postrzegany tylko jako zapowiedź najgorszego roku dla rynku pracy od prawie dwóch dekad - dodaje. (AP)

3-dniowa demonstracja przeciwko stosowaniu przez firmę SIMPLE futer naturalnych.

Kraków 29-31.12.2008, ul. Grodzka 18.

Zwierzęta futerkowe są hodowane w nienaturalnych, powodujących cierpienie fizyczne i choroby psychiczne warunkach, które prowadzą m.in. do samookaleczeń i kanibalizmu. Ich ubój, chociaż legalny, nie jest nastawiony na humanitaryzm czy dobrostan, a na zachowanie wysokiej jakości futra. Hodowla i uśmiercanie zwierząt futerkowych w praktyce są poza sferą zainteresowania Inspekcji Weterynaryjnej i możliwościami kontroli organizacji pozarządowych.

W obecnych czasach, odległych od „ery jaskiniowej”, kiedy nie było alternatyw dla futer naturalnych, a nasza wiedza o zwierzętach i poziom wrażliwości na ich cierpienie i potrzeby jest wyższy niż kiedykolwiek w przeszłości, nie powinno być przyzwolenia na zbędne cierpienie zwierząt. Wielka Brytania i Austria już wprowadziły zakaz chowu zwierząt futerkowych. Wiele firm po protestach organizacji zajmujących się ochroną zwierząt również wycofało asortyment futrzany, wśród nich znalazł się Raplh Lauren, Calvin Kline czy ZARA.

Mimo ponad 100 pikiet przeprowadzonych od początku kampanii i kilku tysięcy maili mających przekonać SIMPLE, firma nie zmieniła swojej polityki ani nie nawiązała dialogu z fundacją Viva! Akcja Dla Zwierząt. Kontynuując działalność w niezmienionej formie sieć nadal zarabia na cierpieniu zwierząt, ale stoi na stanowisku, że odpowiedzialność za hodowanie i zabijanie zwierząt na futra ponoszą jedynie klienci ich firmy. Tymczasem kreuje nieprawdziwy wizerunek futer, prezentując je w swoich reklamach jako elegancki i modny produkt, nie mówiąc całej prawdy o ich powstawaniu w brudzie, odchodach i krwi cierpiących zwierząt. Tym samym futrzany asortyment trafia do często nieświadomych klientów, przez co cała odpowiedzialność spada na firmę SIMPLE.

Nasza demonstracja ma na celu uświadomienie klientom firmy SIMPLE oraz jej samej, że obrót futrami jest powodem zbędnego cierpienia zwierząt i każdy kto sprzedaje i kupuje futra bezpośrednio przyczynia się do bólu i stresu norek, lisów czy szynszyli.

SIMPLE może z korzyścią dla wizerunku a bez straty dla elegancji swoich produktów czy przychodów zastąpić naturalne futra, tańszymi, bardziej etycznymi i ekologicznymi alternatywami. Nasza akcja prowadzona jest na wzór zakończonych z sukcesem działań zagranicznych organizacji i jest pierwszą kampanią w Polsce skierowaną przeciwko jednej marce.

Zapraszamy na najdłuższą ogólnopolską demonstrację przeciwko futrom naturalnym. Kraków, ul. Grodzka 18. Start 29.12. godzina 10:00 – koniec 31.12. godzina 17:00.

Swój udział zapowiedziała Izabela Sowa – autorka książek, która wspiera nasze działania.

Więcej informacji - Fundacja Viva! Akcja Dla Zwierząt: www.viva.org.pl