Technologia: telefony komórkowe a wojna w Kongu

Co mają wspólnego telefony komórkowe i wojna w Kongu? W Kongu dobiegła końca dwuletnia wojna domowa, w której zginęło dotychczas 250 tys. ludzi, a milion stało się uchodźcami we wschodnim Kongu. Rząd Konga, kilka grup opozycyjnych i przynajmniej sześć innych państw afrykańskich walczyło ze sobą o kontrolę nad ważnym dla gospodarki światowej obszarem.

Tym razem nie chodziło o „krwawe diamenty” dla zaspokojenia apetytu społeczeństw konsumpcyjnych na kosztowną (w cenie i ludzkim cierpieniu) biżuterię. Powodem wojny były złoża rzadkiego metalu: tantalu, wykorzystywanego m.in. do produkcji kondensatorów używanych w zminiaturyzowanych urządzeniach elektronicznych takich, jak telefony komórkowe.

Ze względu na właściwości tego metalu: dużą trwałość i odporność na korozję, wysoką temperaturę topnienia i dobre przewodzenie ciepła i elektryczności wykorzystuje się komponenty tantalowe także w komputerach, turbinach odrzutowców, aparaturze medycznej i w przemyśle chemicznym. Większość zadeklarowanych rezerw tantalitu znajduje się w Australii. Istnieją też złoża w Brazylii, Kanadzie i Nigerii. Ale nieoficjalnie wiadomo, że 80% rezerw tego metalu znajduje się w Afryce, z czego 80% w Kongu. Złoża znajdują się w prowincji Kiwu we wschodnim Kongu, kontrolowanej przez rebeliantów walczących z rządem Kongo wspieranych przez Rwandę i Ugandę. Rebelianci kontrolują wydobywanie rudy i finansują za pomocą tego procederu wojnę.

Korporacje produkujące komponenty elektroniczne zawierające tantal, takie jak AVX, wykorzystują łańcuszek pośredników, by nie kupować bezpośrednio od rebeliantów. Dzięki temu, firma może wydawać oświadczenia, że „robi to co w jej mocy, by unikać kupowania z nielegalnych źródeł”. Popyt na produkty zawierające tantal rośnie tak szybko, że istniejące kopalnie w Brazylii i Australii nie miały wystarczającej produkcji by zaspokoić rynek. Konsumenci domagający się coraz to nowszych i mniejszych modeli telefonów spowodowali, że korporacje takie jak AVX zaczęły rozwijać na szeroką skalę skup metalu z Konga.

Według przedstawiciela Centrum Studiów nad Tantalem i Niobem w Brukseli, zbyt trudno by było zrezygnować ze źródeł tantalu w Afryce, a ponadto „cała ta afera medialna i tak niedługo ucichnie”.

Zwiększona dostępność tantalu w ostatnich latach spowodowała, że przemysł nie zainteresował się dalszym rozwojem alternatywnych technologii opartych np. na dużo bardziej dostępnym niobie, metalu o bardzo podobnych właściwościach do tantalu. Producenci kondensatorów tantalowych twierdzą, że mają dość zasobów, by zaspokoić roczny wzrost zapotrzebowania o 10% do roku 2010.