[Warszawa] Uniwersytet Krytyczny - dyskusja nad książką "Neoliberalizm. Historia katastrofy"

Uniwersytet Krytyczny
22 listopada 2008 dyskusja nad książką Davida Harleya
Neoliberalizm. Historia katastrofy (Instytut Wydawniczy
Książka i Prasa, 2008, 298 str.).

Prezentacja książki i wprowadzenie do debaty: Andrzej Smosarski (Lewicowa
Alternatywa).

Spotkanie dyskusyjne, odbędzie się 22 listopada o godzinie 16:00 w
Warszawskiej Bibliotece Społecznej im. Edwarda Abramowskiego (lokal
Pracownia Społeczna, ul. Górskiego 3,lokal 59)

Neoliberalizm to ideologia polityczna, która wywierała dominujący wpływ na
politykę i gospodarkę świata w ciągu ostatnich trzech dekad. Jej kluczowe
elementy deregulacja rynków finansowych i zasad przemieszczania
się kapitału, prywatyzacja sektora publicznego, ograniczanie praw
pracowniczych - zyskały wśród polityków, ekonomistów i dziennikarzy status
prawd objawionych współczesnego kapitalizmu. Jednowymiarowy obraz
rzeczywistości - którego symbolem może być słynna teza Fukuyamy o
neoliberalizmie jako punkcie docelowym ustrojowego rozwoju świata
był poddawany przez ten czas krytyce ze strony garstki zaledwie
intelektualistów, z których niewielu miało odwagę podeprzeć własne zdanie
odniesieniem do tradycyjnej myśli lewicowej.

Jakie są kluczowe elementy doktryny neoliberalnej i skąd się wzięła ich
tak silna akceptacja wśród elit rozwiniętego świata? Jakimi metodami
wprowadzano w życie kolejne pomysły zwolenników tej ideologii i jakie
alibi dla społecznych kosztów często horrendalnie wysokich
stosowano wobec opinii publicznej? Czy neoliberalizm oceniany
zarówno jako teoria, jak i po owocach jego - należy
traktować rzeczywiście jako intelektualnie dojrzały projekt przemiany
świata czy też jest to raczej sprzeczny wewnętrznie zbiór tez, których
głównym walorem jest ich całkowita zgodność z interesem klas
posiadających? Na te pytania w swojej książce pt. Neoliberalizm.
Historia katastrofy stara się odpowiedzieć David Harvey, profesor
antropologii z City University of New York (CUNY), łącząc w swej pracy
bogactwo treści z troską, aby odbiorca otrzymał precyzyjny komunikat o
jego własnym poglądzie na opisywane sprawy.

Wydana przez KiP praca Davida Harveya łączy w sobie wiele zalet, w tym
także tych bardzo rzadkich w wydanej po polsku literaturze opisującej
rzeczywistość współczesnego globalnego kapitalizmu. Autor swobodnie
przemieszcza się w czasie i przestrzeni, ukazując modele i sposoby
wprowadzania neoliberalizmu w krajach tak różnych jak Chiny, Chile, USA i
Szwecja od połowy lat siedemdziesiątych. Jednocześnie prezentuje
doświadczenia nowojorskie we wprowadzaniu lokalnej wersji neoliberalnych
reform w objętym kryzysem budżetowym mieście. Jego analiza przedstawia
doskonale nie tylko ówczesną sytuację polityczną w tym nie zawsze
dostrzegane w Polsce zjawiska kryzysowe kapitalizmu sterowanego lat
50-60-tych ubiegłego wieku (np. kryzys miejski w USA w wyniku postępującej
deindustrializacji). David Harvey wykazuje także, iż sukces neoliberalizmu
stanowi efekt umiejętności wykorzystania dla własnych celów kluczowych
motywów naszej cywilizacji (np. idei wolności jednostki) oraz tworzenia
przydatnych narzędzi (rozwój think-thanków). Dzięki temu połączeniu,
zwolennicy dominującego dziś na świecie porządku skutecznie zagłuszają
krytykę aktywistów politycznych i społecznych, zwracających uwagę na
szereg sprzeczności między jego założeniami a realiami władzy
gospodarczej naruszającej prawa obywatelskie, monopolizacji obrotu
gospodarczego przez najsilniejsze podmioty prywatne czy używaniu przez
neutralne państwo swojej pozycji do wspierania biznesu.
Wreszcie, autor - co rzadkie u intelektualistów posiadających tak
zaawansowany warsztat badawczy ucieka wyraźnie z pozycji
neutralności wobec opisanego problemu i wyraźnie odwołuje się do kontekstu
klasowego, nie bojąc się najwyraźniej, że posiadanie własnego zdania
zostanie odebrane jako brak obiektywizmu Kapitalizm w wersji
neoliberalnej to dla profesora nowojorskiego uniwersytetu przede wszystkim
reakcja na zachwianie władzy biznesu w okresie powojennym, mająca na celu
odbudowę klasowej piramidy wyzysku. I właśnie, owo wpisanie analizy
neoliberalizmu w kontekst klasycznej krytyki lewicowej poprzez rzetelnie
opracowany materiał merytoryczny, a nie ideologiczne jedynie gaworzenia,
stanowi największą wartość książki, zwłaszcza dla Czytelnika o
prospołecznym światopoglądzie.

W czasie dyskusji w dniu 22 listopada, spróbujemy razem zastanowić się nad
zasadnością krytyki neoliberalizmu zawartej w książce Davida Harveya. Czy
jest ona pełna, czy też zawiera ułomności a jeżeli tak, to jakie?
Zastanowimy się także nad tym, w jaki sposób pasuje ona do polskiej
rzeczywistości, wyróżniającej się od opisywanych przykładów dodatkowymi
czynnikami okresu tzw. transformacji ustrojowej? Wreszcie last but
not least postaramy się zrozumieć możliwie dobrze metody wpływu
doktrynerów neoliberalizmu na opinię publiczną. Jak to się stało, że
zdołali oni przekonać społeczeństwa wielu krajów, że niskie płace i silna
władza podmiotów gospodarczych są dla korzystne? Czy jest coś, czego
działacze ruchów społecznych mogliby się w tej kwestii nauczyć od swoich
przeciwników, a co nie zahaczałoby o manipulację?

Zapraszamy!