Armand Guerra. Anarchistyczny reżyser

Armand Guerra (właść. José Estívalis Cabo). Reżyser, scenarzysta i dziennikarz związany z ruchem anarchistycznym. Urodził się 4 stycznia 1886 roku w hiszpańskim miasteczku Liria. Najpierw jako ministrant, a następnie jako uczeń seminarium rozwinął w sobie intensywną nienawiść do kościoła.

W wieku 13 lat zaczyna pracę w drukarni w Walencji. W 1907 roku wybucha w mieście strajk drukarzy, podczas którego Armand zostaje aresztowany. Gdy zostaje zwolniony, emigruje wraz z bratem do Paryża, gdzie nawiązuje kontakt z ruchem anarchistycznym. Policja zaś myśli, że przebywa on w Indiach Zachodnich.

w 1909 roku w Genewie Guerra uczestniczy w spotkaniach anarchistycznej grupy a także współtworzy hiszpańską gazetę anarchistyczną “Tierra y Libertad” (Ziemia i Wolność). W następnych latach regularnie pisuje do kubańskiego anarchistycznego tygodnika “Tierra” (Ziemia), wydawanego w Hawanie, a także do szwajcarskiego anarchistycznego tygodnika “Le Reveil” (Zegar).

Jednak Armand nie przesiaduje zbyt długo w jednym miejscu i w 1911 roku trafia do Kairu, gdzie bierze udział w działaniach włoskich anarchistów skupionych wokół drukarni. Pomaga także wydawać “L’Idea (Idea), gazetę tworzoną w trzech językach: włoskim, francuskim i greckim. Guerra ma nadzieje na wywołanie rewolty w Egipcie, jednak władze zakazują wszelkich publikacji anarchistycznych w języku arabskim.

Śledzony przez policję, rozpoczyna długą podróż przez Rumunię, Serbię i Grecję, by ostatecznie powrócić do Francji. Postanawia napisać książkę o swych podróżach, która zostaje wydana na Kubie w 1914 roku (niestety do dziś żaden egzemplarz się nie zachował).

Guerra postanawia w Paryżu nakręcić swój pierwszy film “Un cri dans la jungle” (Krzyk w dżungli). O filmie dowiaduje się Yves Bidamant – sekretarz związku zawodowego kolejarzy – i namawia Armanda by kręcił filmy z przekazem społecznym.

Tak oto rozpoczęła się działalność “Le Cinema du Peuple” (Kino Ludowe), w ramach którego Guerra reżyseruje: “Le vieux docker” (Stary doker) oraz “La Commune” (Komuna).

Niestety dozorca domu, w którym mieszkał Armand, doniósł policji o jego politycznej działalności, co poskutkowało wydaleniem reżysera z Francji we wrześniu 1915 roku. Osiadł więc w Szwajcarii, gdzie ponownie zajął się pracą w drukarni. Pod koniec 1917 roku powrócił do tworzenia filmów – tym razem dla Cervantes Films. Po wyprodukowaniu 6 filmów z niewiadomych przyczyn porzucił ten projekt. Możliwe, że były to przyczyny finansowe, gdyż większość jego filmów kręcona była w plenerze, a nie w studiu, co znacznie podwyższało koszty produkcji. Większość produkcji poświęcona była cyganom lub torreadorom, tematyce popularnej wśród ówczesnych odbiorców. Jednak Armand nie zaprzestał kręcenia filmów o społecznej tematyce, bowiem film “The Curse of The Gypsy” wymierzony był w przekonania katolickiej Hiszpanii.

W roku 1920 reżyser ponownie zmienia miejsce zamieszkania, tym razem na Berlin. Pracuje jako aktor, reżyser i tłumacz filmów (posługiwał się 7 językami). Guerra brał udział w realizacji filmów słynnych reżyserów takich jak: Murnau, Pabst czy też Lang. Pisał nie tylko scenariusze, ale był aktywny na wszystkich poziomach produkcji. W filmie Hansa Neumanna “Ein Sommernachtstraum” (Sen nocy letniej) wystąpił u boku innego aktora anarchisty Alexandera Granacha – słynnego z roli Knocka w filmie “Nosferatu” Murnaua. Możliwe, że Armand także brał udział przy produkcji tego filmu.

W Walencji, gdzie stał się pionierem kina dźwiękowego wyprodukował trzy filmy. W 1928 roku jego kolejny film – wyprodukowany w Niemczech – zostaje zakazany przez cenzurę. Tymczasem Armand zostaje berlińskim korespondentem “Popular Film”, barcelońskiego przeglądu filmowego, którego kierownikiem jest jego przyjaciel Mateo Santos (wyprodukował on dla CNT pierwszy film o wojnie domowej w Hiszpanii w 1936 roku).

w 1931 roku Armand został zmuszony do ostatecznego opuszczenia Berlina (z powodu wprowadzonych ustaw protekcjonistycznych). Zamieszkał więc w Madrycie wraz z Isabel Anglada, z którą miał dziecko.

W czasie kręcenia pierwszego pełnometrażowego fabularnego filmu Carne de Fieras, frankiści usiłowali dokonać zamachu stanu, mającego przeciwdziałać rewolucji.
Ze względu na to, iż CNT chciało uhonorować wszystkie kontrakty dla filmowców, film został skończony.

W swojej autobiografii “A Traves de la Metralla” Guerra zapisał fascynujące uwagi na temat tamtego okresu. “Carne de Fieras” miał być jego ostatnim filmem fabularnym. Poczynił próby, by stworzyć film o Durrutim a także wyprodukował kilka kronik filmowych pod wspólnym tytułem “Estampas Guerreras“. Jednak CNT potrzebowało jego daru przemawiania i Armand musiał porzucić kamerę.

Podczas ostatnich miesięcy 1937 roku objechał całą południową Francję wygłaszając przemówienia w imieniu CNT. Tym, którzy poddawali w wątpliwość, że Meksyk to jedyny kraj, który dostarcza broń republikańskiej Hiszpanii, Armand odpowiadał, że Związek Radziecki sprzedał im broń, ale jej nie dostarczył

Wraz z Manuelem Perezem tłumaczył pamflety o frankistowskiej masakrze na Majorce.

Na Guerrę padły gromy ze strony Partii Komunistycznej, która prowadziła własną kontrrewolucję. Zostaje aresztowany przez SIM (tajna policja kontrolowana przez komunistów), jest więziony w Urugwaju, a następnie na na statku przemienionym w więzienie w porcie w Barcelonie. Później jest więziony w areszcie domowym. Prosi o wstawiennictwo Generalnego Sekretarza CNT, Mariano Vasqueza.

Wraz z ostatecznym triumfem frankizmu, Guerra zdołał uciec w styczniu 1939 roku do Sete, na południu Francji, unikając przy tym francuskich obozów koncentracyjnych, które stały się domem dla wielu uciekinierów z Hiszpanii.

Miesiąc po odnalezieniu swojej rodziny w Saint Mande, 10 kwietnia 1939 roku, Armand Guerra umiera na skutek ataku spowodowanego prawdopodobnie skrajnym wyczerpaniem, jakiego doznał podczas ostatnich lat.

Artykuł pierwotnie opublikowany w magazynie “Organise!” nr 67 (oryginał dostępny pod adresem: http://www.afed.org.uk/org/issue67/index.html. Tłumaczenie na język polski i wprowadzenie nieznacznych zmian: Radykalny Kinematograf.

https://cia.media.pl/kino_ludowe

Tekst pochodzi ze strony http://radykalnykinematograf.wordpress.com