Michaił Bakunin

Michaił Bakunin przyszedł na świat w arystokratycznej rodzinie w miejscowości Priamuchino w guberni twerskiej w Rosji.

W wieku 14 lat rozpoczął edukację w Szkole Artyleryjskiej w Sankt Petersburgu. Po jej zakończeniu zaczął służbę w Rosyjskiej Gwardii Imperialnej w Mińsku i Grodnie. Po dwóch latach zrezygnował, nie mogąc zgodzić się na sposób, w jaki traktowani byli przez rosyjskie władze Polacy. Od tej pory los polskiej walki narodowowyzwoleńczej był stałym przedmiotem zainteresowania Bakunina.

Po opuszczeniu służby Bakunin wyjechał do Moskwy, gdzie zajmował się tłumaczeniem dzieł Hegla i Fichtego. W owym czasie Bakunin uznawany był za czołowego rosyjskiego młodoheglistę. Zaczęła rysować się przed nim kariera filozofa. W 1842 roku wyjechał do Niemiec, do Berlina i Drezna. W Dreźnie publikował w czasopiśmie DeutscheJahrbücher. W styczniu 1843 udał się do Paryża, gdzie poznał m.in. francuskiego anarchistę Pierre Proudhona, George Sand a także wielu przedstawicieli polskiej emigracji – m.in. Juliusza Słowackiego, z którym nawiązał bliską przyjaźń. Spotkania te zaważyły na jego dalszym życiu.

W Szwajcarii, do której Bakunin dotarł po pobycie w Paryżu, nie zaangażował się już w działalność grup wywrotowych i socjalistycznych. W Rosji został skonfiskowany cały jego dobytek, po tym jak odmówił wykonania rozkazu powrotu do ojczyzny. Tymczasem przychodzi rewolucyjny rok 1848 – Bakunin oddał się całym sercem kwestiom społecznym, prowadził intensywną prodemokratyczną agitację. Z Francji, do której pojechał po pobycie w Szwajcarii, został wydalony za ognistą antyrosyjską tyradę, wygłoszoną na polskim bankiecie. W roku 1849 w Dreźnie stanął na czele powstania, za co został uwięziony w twierdzy Königstein i skazany na śmierć. Wyrok zamieniono na dożywocie, a to z kolei – po pobycie w więzieniu w Austrii i w Twierdzy Pietropawłowskiej – zamieniono na zesłanie, które Bakunin miał spędzić we wschodniej Syberii.

Na Syberii w Tomsku Bakunin pojął za żonę Polkę – Antoninę Kwiatkowską, córkę przybyłego z Białorusi szlachcica Ksawerego Kwiatkowskiego. Później Antonina w trakcie małżeństwa z Bakuninem urodziła 3 dzieci, których ojcem był współtowarzysz Bakunina włoski anarchista Carlo Gambuzzi.

Po ośmiu latach zesłania (podczas którego Bakunin postulował m.in. utworzenie Stanów Zjednoczonych Syberii) udało mu się uciec. Przez Japonię i Stany Zjednoczone przedostał się w 1861 roku do Anglii. Resztę życia spędził w Europie Zachodniej, głównie w Szwajcarii. W 1863 był jednym z przywódców, gotującej się w Sztokholmie wyprawy, mającej uderzyć na kraje nadbałtyckie, pomóc polskiemu powstaniu – a zarazem wzniecić burzę w samej Rosji. W Helsingborgu wszedł na pokład statku Ward Jackson, którym Teofil Łapiński zamierzał dostarczyć broń, amunicję i ochotników polskim powstańcom na Litwie. W 1868 roku założył w Szwajcarii Międzynarodowy Alians Demokracji Socjalistycznej (L'Alliance Internationale de la démocratie Socialiste). Przez jakiś czas przebywał w Genewie, gdzie udzielał się w Federacji Jurajskiej. W 1870 wziął udział w powstaniu w Lyonie, a cztery lata później w Bolonii.

Zmarł w Bernie w 1876 roku.

:: Teksty Bakunina

- Socjalizm i wolnośc

Poważne urzeczywistnienie wolności, sprawiedliwości i pokoju pozostanie dotąd niemożliwe, dopóki większość ludności będzie wykluczona z posiadania najbardziej elementarnych dóbr życiowych, dopóki większość ta, nie posiadając wykształcenia, będąc nieważna w sprawach politycznych i społecznych i znajdując się w niewoli, będzie przeklęta -jeżeli nie de jurę, to przecież de facto - a mianowicie musi ona niestrudzenie pracować, nie mając wolnego czasu zarówno z powodu swego ubóstwa, jak i przez konieczność. Czytaj dalej

- Komuna paryska i idea państwa

Praca niniejsza, jak wszystkie nieliczne zresztą pisma, jakie dotychczas opublikowałem, zrodziła się na tle wydarzeń. Jest ona naturalną kontynuacją moich “Listów do Francuza” – październik 1870 -, w których miałem łatwy i smutny zaszczyt przewidzieć i przepowiedzieć straszliwe nieszczęścia, jakie dzisiaj nawiedzają Francję, a wraz z nią cały cywilizowany świat, nieszczęścia, na które nie było, a i teraz nie ma innego lekarstwa oprócz Rewolucji Społecznej. Czytaj dalej

- Państwo i marksizm

Karol Marks, niezaprzeczalny mózg Socjaldemokratycznej Partii Niemiec jest wielkim uzbrojonym w głęboką naukę duchem, o którym bez schlebiania można powiedzieć, że całe swoje życie poświęcił wielkim zadaniom, których wykonanie przypada na dzień dzisiejszy, chodzi mianowicie o uwolnienie pracy i robotników. Czytaj dalej

Zobacz też: Biogramy