Banki oskarżone o oszukiwanie klientów

Piątkowa decyzja amerykańskiej komisji papierów wartościowych i giełd (SEC), która złożyła do sądu sensacyjny pozew przeciwko bankowi inwestycyjnemu Goldman Sachs, wywołała szok w światowej branży finansowej. Po raz pierwszy instytucja finansowa oficjalnie została oskarżona przez nadzór o oszukiwanie klientów w czasie kryzysu finansowego.

SEC zarzuca Goldmanowi, że nie ujawnił swoim klientom pełnych informacji o ryzyku, jakie wiązało się z inwestycją w tzw. CDO, czyli aktywa oparte na amerykańskim rynku nieruchomości. Gdy klienci Goldmana inwestowali w CDO, fundusz hedgingowy Paulson & Co, który współpracował z Goldmanem przy tworzeniu tych CDO, grał na obniżenie ceny tych papierów. Według SEC zarząd Goldmana o tym wiedział, ale nie uprzedził klientów.

Już w piątek na Wall Street inwestorzy w panice wyprzedawali akcje Goldmana, obawiając się skutków ewentualnej przegranej w procesie i upadku zaufania do banku. W kilka godzin kurs runął o 13 proc., a wartość rynkowa banku obniżyła się o - bagatela - 12 mld dol. Razem z Goldmanem spadały akcje innych banków: Bank of America, JP Morgan Chase, Citigroup. Inwestorzy boją się też tego, że rząd przykręci bankom śrubę. Timothy Geithner, sekretarz skarbu USA, oświadczył: - Wierzę, że na Kapitolu i w Senacie znajdzie się wystarczająco dużo determinacji, by przeprowadzić mocny pakiet regulacyjny dla branży finansowej.

Ledwie kilkanaście godzin po komunikacie SEC holenderski Rabobank wysłał do amerykańskiego nadzoru list, w którym oskarżył o podobne oszustwa inny amerykański bank - Merrill Lynch. Prawnicy Rabobanku twierdzą, że Merrill (należący dziś do Banku of America) sprzedawał jako potencjalnie zyskowne papiery CDO o nazwie Norma, które zostały tak skonstruowane, by mogły przynosić zysk tylko posiadaczom tzw. krótkich pozycji, czyli funduszom obstawiającym spadek wartości CDO. Ale na razie największe kłopoty ma Goldman. Niemiecki nadzór finansowy już poprosił SEC o informacje w sprawie Goldmana. Nic dziwnego, jednym z największych poszkodowanych inwestorów w transakcji, za którą został oskarżony Goldman, był niemiecki bank IKB.

Gordon Brown oświadczył, że żąda od brytyjskiego nadzoru finansowego FSA wszczęcia śledztwa wobec Goldmana. - Jestem zszokowany. Śledztwo SEC wykazało moralne bankructwo banku. To prawdopodobnie jedna z najgorszych defraudacji, o jakich słyszałem. Anglicy mają z Goldmanem porachunki, bo zasilany z państwowej kasy Royal Bank of Scotland w 2008 r. musiał zapłacić Goldmanowi 841 mln dol. za "odkręcenie" transakcji CDO, którą zawarł wcześniej z Amerykanami holenderski ABN Amro, kupiony przez Szkotów.

Goldman Sachs prawdopodobnie oszukiwał nie tylko swoich klientów, ale też akcjonariuszy. Firma nie podała bowiem do publicznej informacji, że śledztwo SEC może zaowocować pozwem sądowym, choć dziewięć miesięcy temu był ostrzegany o takiej możliwości przez samą SEC. W raportach kwartalnych Goldman podawał tylko ogólną informację, że podobnie jak wiele innych instytucji finansowych był proszony przez regulatora o informacje.