Emma Goldman
wiatrak, Wto, 2012-09-25 19:16
Emma Goldman (ur. 27 czerwca 1869 w Kownie - zm. 14 maja 1940 w Toronto) była anarchistką i feministką znaną ze swych radykalnych pism i wypowiedzi.
Urodziła się w rodzinie żydowskiej na Litwie (wtedy pod zaborem rosyjskim). W wieku 13 lat, w okresie represji politycznych po zabójstwie cara Aleksandra II, przeniosła się wraz z rodziną do Petersburga. Z powodu trudnej sytuacji ekonomicznej zmuszona była porzucić szkołę i rozpocząć pracę w fabryce. Tam po raz pierwszy zetknęła się z ideami rewolucyjnymi.
Mając 16 lat wyjechała do USA. Powieszenie czterech anarchistów po zamieszkach w Chicago w maju 1886 roku pchnęło ją ostatecznie w kierunku ruchu anarchistycznego. W wieku 20 lat wyszła za mąż za rosyjskiego emigranta; małżeństwo nie było udane, ale nie rozwiodła się, co pozwoliło jej zachować amerykańskie obywatelstwo.
Po rozstaniu z mężem Emma Goldman przeniosła się do Nowego Jorku, gdzie poznała innego rosyjskiego anarchistę Aleksandra Berkmana. Stanowili razem parę głównych liderów ruchu anarchistycznego tego okresu w Stanach. Jej wykłady, które prowadziła w wielu miastach, przyciągały tłumy. Legenda głosi, że w celu zakupienia broni postanowiła zostać prostytutką, co ponoć wyperswadował jej pierwszy klient (pisze o tym w autobiografii "Living my Life").
Znana z radykalizmu obyczajowego i światopoglądowego, często stawała się celem ataków jako inspiratorka zamachów i aktów terroryzmu. O swoim udziale w jej wykładzie wspomina między innymi Henry Miller. Przyjaźniła się z postępowymi wydawczyniami "The Little Review", wydającymi między innymi zakazanego w Europie Ulissesa Joyce'a (Zob "Women in Dada"). Brała też udział w feministycznych walkach o kontrolę urodzeń, za co również była aresztowana, wraz z Margaret Sanger, w 1886 roku. W 1893 roku została uwięziona za „publiczne nakłanianie do kradzieży”, w 1901 zatrzymana na 2 tygodnie za „publiczne zachęcanie do zabójstwa prezydenta USA” (w związku ze sprawą Leona Czołgosza – zabójcy prezydenta McKinleya); w 1917 dostała 2 lata więzienia[3] za organizowanie manifestacji antywojennych, w 1919 deportowana z USA do Rosji za rzekome inspirowanie zamachu na właściciela fabryki.
Była wraz z Aleksandrem Berkmanem wieloletnią redaktorką czasopisma anarchistycznego Mother Earth, pisała również na temat literatury i analizowała ją pod kątem społecznym.
Początkowo gorąco poparła idee rewolucji październikowej, szybko jednak przeżyła rozczarowanie spowodowane represjami, biurokracją, przymusem pracy, a także zniszczeniami spowodowanymi wojną domową. Użycie Armii Czerwonej do pacyfikacji strajków sprawiło, że Goldman zrewidowała swoje poglądy na użycie przemocy, teraz uważała że można jej użyć jedynie do samoobrony. Deportacje komunistów i anarchistów na Syberię, regularne czystki i pacyfikacje strajków metodą wojskową spowodowały, że ostatecznie opuściła Rosję w 1921 roku. Mieszkała w Rydze, Niemczech, Francji i ostatecznie w Londynie, skąd wyjechała w 1936 roku do Hiszpanii wspierać tamtejszych rewolucjonistów anarchistycznych w hiszpańskiej wojnie domowej.
Zmarła w Toronto i została pochowana na cmentarzu w Chicago, niedaleko grobów ofiar zamieszek z 1886 roku.
:: Teksty Emmy Goldman:
- Tragedia kobiecej emancypacji
Na samym wstępie chciałabym zaznaczyć, że niezależnie od wszystkich politycznych i ekonomicznych teorii, traktowania podstawowych różnic między różnorodnymi grupami wewnątrz rasy ludzkiej, niezależnie od rozróżnień klasy i rasy, niezależnie od wszystkich sztucznych linii granicznych pomiędzy prawami kobiet i prawami mężczyzn, jest jednak punkt, gdzie te zróżnicowania mogą ·spotkać się· i wyrastać w jedną perfekcyjną całość. Czytaj dalej
- Patriotyzm, zagrożenie dla wolności
CZYM jest patriotyzm? Czy jest to miłość do miejsca urodzenia, miejsca dziecięcych wspomnień i nadziei, marzeń i aspiracji? Czy może do miejsca, gdzie w dziecięcej naiwności patrzyliśmy na przepływające chmury i zastanawialiśmy się czemu my nie możemy poruszać się tak szybko? Do miejsca, gdzie liczyliśmy miliardy błyszczących gwiazd, przerażeni że każda “jest okiem” patrzącym w nasze małe dusze. Czytaj dalej
Zobacz też: Biogramy
