Morderczy wyścig na dno w budownictwie

Jak podaje Wirtualny Nowy Przemysł, wielu generalnych wykonawców nie wywiązuje się z terminów płatności i przerzuca na podwykonawców koszty drakońskich oszczędności dokonanych, by wygrać przetarg.

Budownictwo rośnie w oficjalnych statystykach, ale w branży nie ma zdrowych relacji wykonawców z podwykonawcami. Wojna domowa wśród budowlańców pozwala przetrwać silniejszym. Koszty wojny cenowej przerzuca się na podwykonawcę. Generalny wykonawca ma dobrą marżę netto, w granicach 10-15 proc., choć słabszą niż rok temu (20-25 proc.). Z podwykonawcą dzieli się nią w ten sposób, że wyznacza mu marżę 5-8 proc. Gdy jednak coś się popsuje, wystąpią opóźnienia lub wzrosną koszty - podwykonawca wychodzi na zero lub czasami nawet dopłaca do interesu. Spośród blisko 406 tys. firm budowlanych, 90 proc. to zakłady zatrudniające do dziewięciu osób.

- Statystyki po 11 miesiącach 2009 roku wskazują, że liczba upadłości w budownictwie w Polsce wzrosła o 28,6 proc. w porównaniu z ubiegłym rokiem - mówi Marcin Siwa, dyrektor ds. oceny ryzyka Coface Poland. - Nasze analizy doświadczeń płatniczych potwierdzają natomiast, że branża budowlana cechuje się obecnie wyższym ryzykiem opóźnień płatniczych i niewypłacalności niż w roku ubiegłym.

- Konsorcja budowlane lub generalni wykonawcy w sposób iluzoryczny pełnią funkcje koordynatora robót budowlanych w stosunku do zatrudnianych podwykonawców Tadeusz Jan Zając, główny inspektor pracy. Widoczne jest to na, wydawałoby się, wzorcowych budowach stadionów na Euro 2012. Państwowa Inspekcja Pracy przeprowadza tam cykliczne kontrole od wczesnych etapów budowy.

- Podwykonawcy ignorują często przestrzeganie nawet elementarnych przepisów gwarantujących bezpieczną pracę pracownikom, a ci przeważnie nie znają nawet podstawowych zasad bhp - mówi Zając. - Odnosimy wrażenie, że generalni wykonawcy dobierają w sposób przypadkowy wykonawców robót na poszczególnych odcinkach, kierując się pewnie kryterium ich zgody na jak najniższą cenę lub marżę.

Według Zająca, system prawny winien wymuszać na generalnych wykonawcach zatrudnianie firm spełniających kryteria bhp. Efekt ten można osiągnąć, wprowadzając np. do zasad przetargów zamówień publicznych przedstawienie przez oferentów zabezpieczeń środków na właściwe działania z zakresu bhp.

- Taki wymóg ograniczyłby praktykę przebijania się oferentów najniższymi cenami, co prowadzi do tego, że koszty tych oszczędności przerzucane są później, także w zakresie wydatków na bhp, na podwykonawców - stwierdza główny inspektor pracy.

Sektor budowlany zajmuje drugie miejsce, po górnictwie, pod względem liczby śmiertelnych wypadków w pracy. Według danych GUS, w okresie trzech pierwszych kwartałów ub.r. w budownictwie w wyniku wypadków przy pracy poszkodowanych zostało 5739 osób, 63 osoby poniosły śmierć. Na budowie Stadionu Narodowego w Warszawie życie straciło dwóch budowlanych, właśnie z firmy podwykonawczej.

We wrześniu ub.r. na tej samej budowie zastrajkowali zbrojarze jednego z podwykonawców, bowiem przez dwa miesiące nie otrzymywali wypłaty. Jak ustaliła PIP, budowa stadionu podzielona jest na 12 sekcji, a każda z nich ma swojego wykonawcę. On zleca prace kolejnym podwykonawcom, a ci często jeszcze następnym. Wystarczy opóźnienie płatności w jednym ogniwie, łańcuch trzeszczy. Najbardziej cierpią firmy na dole piramidy.

Źródło: wnp.pl