Seminarium: Myślenie i kapitalizm cz. III – Przemoc

Seminarium jest kontynuacją dotychczasowego cyklu spotkań pod hasłem „Myślenie i kapitalizm”. Tym razem zajmiemy się problematyką przemocy. Przejmując Foucaultowski postulat, zgodnie z którym myślenie powinno być przede wszystkim diagnozą aktualności, spróbujemy zastanowić się nad tym, czym jest przemoc dzisiaj, albo raczej: jakie są jej uprzywilejowane miejsca i sposoby manifestacji. Czy da się wskazać jakąś ogólną formę, ekonomię przemocy charakterystyczną dla świata kapitalizmu, różną od form, jakie przybierała ona gdzie indziej? Czy obecne mutacje kapitalizmu pociągają za sobą również przemiany w obrębie owej ekonomii przemocy?

Bardziej niż klasyczna typologia będą nas interesować swoiste miejsca i tryby, w jakich występują akty przemocy, np. ich estetyzacja czy militaryzacja, ich produkcja i dyfuzja. To właśnie one wyznaczą też rytm naszych spotkań, podzielonych na większe bloki tematyczne, odsyłające, kolejno, do kwestii dyskursu, wojny oraz sztuki. Jednak zanim zapuścimy się w te trzy konkretne obszary, będziemy musieli skonfrontować się z zasadniczym problemem natury teoretycznej: w jaki sposób „przemoc” staje się istotną kategorią analityczną?

Diagnoza tego, co aktualne, nie dokonuje się, rzecz jasna, w teoretycznej próżni. Myśl współczesna na wiele sposobów mierzyła się i wciąż mierzy z problemem przemocy. Wystarczy znów wspomnieć Michela Foucaulta, z jego teorią władzy jako sieci „stosunków sił”, Jacquesa Derridę (i jego spór z Walterem Benjaminem o „siłę prawa”), Carla Schmitta i Giogrio Agambena (jako teoretyków „stanu wyjątkowego”) Pierre’a Bourdieu (konstruującego pojęcie przemocy symbolicznej) czy Jeana Baudrillarda (jako badacza współczesnej ikonosfery, a także tego, który podjął próbę uchwycenia „ducha terroryzmu”). Poza klasykami (wśród których znaleźć się mogą zarówno Nietzsche i Marks, jak i marszałek Foch albo T. E. Lawrence) będą to nasze główne inspiracje i punkty odniesienia – przewodnicy po nowym obszarze, na który wkraczamy po ogólnym wprowadzeniu w krąg filozoficznych zagadnień związanych z figurą kapitalizmu (rok akademicki 2005/2006) i zbadaniu kwestii ideologii (2006/2007).

Seminarium jest otwarte dla wszystkich chętnych.

Benjamin Cope, Mateusz Falkowski, Michał Herer, Aleksandra Hirszfeld, Marcin Pańków. IFiS PAN, Collegium Civitas. Seminarium w rytmie dwutygodniowym.
Pierwsze spotkanie: 30 października, wtorek, godz. 18.30, Pałac Kultury i Nauki, XII piętro, sala nr 1225