Inny socjalizm

Kiedy do Jednego Wielkiego Związku przyłączy się wystarczająca liczba robotników – mówiła dalej teoria – wtedy strajk generalny pozbawi władzy rządzących kapitalistów, oddając ją zakładowym komitetom robotniczym we wszystkich gałęziach przemysłu.

Takie poglądy czyniły wobblistów wrogami państwa, ścigając na nich gniew zarówno ‘konserwatystów’, jak i ‘liberałów’, a także reformistycznych związków. Tak samo jak obdżektorzy, musieli być wyeliminowani.

Podczas debat stosuje się często leninowską alternatywę: kapitalizm albo komunizm państwowy. Ta redukcja jest wygodna zarówno dla burżuazji, jak i dla lewicowych autorytarystów. W dyskursie tym wciąż mamy do czynienia ze światem nierówności, władzy, represji i dominacji. Tymczasem wybór między czerwonymi a białymi dyktatorami nie był, i nie jest, jedyną dostępną opcją. Ruch robotniczy nie jest skazany na posłuszeństwo względem kapitalisty czy partyjnego wodza. Ruch robotniczy zdobywa są silę i tożsamość sytuując się w opozycji zarówno do przedsiębiorców, jak też działaczy państwowych.

Wydana ostatnio przez Federacje Anarchistyczną sekcja Poznań książka o anarchosyndykalizmie przypomina właśnie ten nurt robotniczy, który opierał się na zasadach demokratycznych, oddolnej inicjatywie i pomocy wzajemnej, który wypracowywał struktury i kulturę proletariacką. Ruchu, który nie wierzył w państwo i parlaentaryzm i radził sobie bardzo dobrze bez pomocy hierarchicznych instytucji. Wybrane teksty przybliżają czytelnikowi tragiczną i wspaniała historię rewolucyjnego syndykalizmu, który nie był, jak starają się utrzymywać przeciwnicy samoorganizacji robotniczej poza partią, marginalny. Książka prowadzi nas przez różne przejawy działania anarchosyndykalistów: organizowanie robotników do walki z kapitalizmem, poprzez anarchistyczne kino, działania antywojenne, edukacje jak udział w powstaniu warszawskim. Prowadzi nas przez epoki, zaczynając od 1892 roku kończąc na współczesności – roku 1990. Jak też przez rózne krainy geograficzne: Włochy, Francja USA, Rosja, Hiszpania, Argentyna… Artykuły, jak wskazują redaktorzy, czasami poruszają kwestie szczegółowe, innym razem koncentrują się na ogólnej analizie czy opisie zdarzeń – dając całościowo obraz zasięgu oddziaływania myśli anarchosyndykalizmu, jego strategii i głównych idei.

Lektura, której oddawałem się podczas ostatnich dni moich ostatnich wakacji, z jednej strony wprowadzała w zachwyt, z drugiej napawała smutkiem, złością. Zdumiewać może potęga anarchosyndykalizmu, wielość jego działań, heroiczna determinacja działaczy, wielkie poświęcenie sprawie, inicjowanie różnych instytucji, które częściowo przejmowało państwo pozbawiając radykalnego charakteru organizacje, ale tez często czyniąc je niewydolnymi. Przerażać bezwzględność jego wrogów, którym w ostatecznym rachunku nie potrafił się przeciwstawić. Brutalne działania państwa i kapitalistów, i równie brutalne akcje bolszewików, liczne zdrady reformistycznych związków zawodowych, ruchów socjalistycznych czy komunistycznych, które wolały wspierać faszystów niż pozwolić na samodzielną rewolucje społeczną.

Daleki jestem do traktowania anarchosyndykalizmu jako reliktu historycznego, a obecnych związków anarchosyndykalistycznych jako złud i ‘faktów medialnych’. Kiedy partie komunistyczne skompromitowały się ostatecznie, kiedy kapitalizm wciąż gnębi ludzi, a biurokracja państwowa umila życie, kiedy reformistyczne, hierarchiczne związki zawodowe nie stają po stronie pracowników, a dogadują się z partiami oraz przedsiębiorcami, gdy w gruncie rzeczy niewiele się zmieniło, warto sobie przypomnieć, zwłaszcza w Polsce, że istniał inny ruch pracowniczy, że oprócz socjalizmu autorytarnego istnieje socjalizm wolnościowy, anarchizm.

Idea samoorganizacji robotniczej jest wciąż żywa i inspirująca.

Anarchosyndykalizm. Strajki, powstania, rewolucje 1892-1990, red. Rafał Górski, Wydawnictwo: Inicjatywa Pracownicza - Poznań, Poznań – Kraków 2006, 227 str. A5, oprawa miękka lakierowana, ISBN 83-923977-2-X.

Spis treści:

Słowo wstępne

Rafał Górski
Anarchizm ery przemysłowej

David Rappe
Giełdy Pracy i początki anarchosyndykalizmu we Francji

Eric Jarry
Kino Ludowe, 1913-1914

Robotniczy antymilitaryzm. Procesy syndykalistów w 1912 roku

Rob Blurton
Atak! Represje w Ameryce podczas I wojny światowej

Black Flag
Włoski syndykalizm i faszyzm

Tragiczny Tydzień w Buenos Aires

Efim Jarczuk
Kronsztad 1917

Igor Podsziwałow
Czarne flagi nad kopalnią w Czeremchowie cz. 1 i cz. 2

Anatolij Sztyrbul
Autonomiczna kolonia przemysłowa Kuzbas

Dom Międzynarodowego Robotnika i rewolucja meksykańska

Dieter Nielsen
Robotniczy i ruch reform seksualnych w Republice Weimerskiej

Tom Wetzel
Barceloński strajk czynszowy w 1931 roku

Rewolucja hiszpańska w 1936 roku cz. 1, cz. 2, cz. 3

Gaston Leval
Tramwaje Barcelony

Gaston Leval
Kolektyw Graus

Sara Bassave
Kobieca utopia w Hiszpanii

Rafał Górski, Michał Przyborowski
Oddziały bojowe syndykalistów polskich podczas okupacji hitlerowskiej

Ralf G.Hoerig
Opór. Opozycja anarchosyndykalistyczna w radzieckiej strefie okupacyjnej.

Rewolta nie tylko studencka - Francja 1968

Sukces CNT w Peurto Real

Walka tramwajarzy w Melbourne