Poznań - Półperyferyjność w teorii Immanuela Wallersteina

dr Andrzej W. Nowak (Instytut Filozofii UAM):
Półperyferyjność w teorii Immanuela Wallersteina - nowoczesność, której nigdy nie było.

Wallerstein w swojej książce Unthinking Social Science próbuje przeprowadzić swoistą archeologię wiedzy. Jest celem jest takie skonstruowanie nauk społecznych, aby możliwe było owo �niemyślenie�, a może lepiej �odmyślenie� dziewiętnastowiecznych kategorii. Wallerstein wymienia szereg cech, kategorii, własności, które, jego zdaniem, w fatalny sposób zaciążyły na rozwoju nauk społecznych. Odmyślenie nauk społecznych to próba uwolnienia ich od dziedzictwa, jakim są struktury nowoczesnego systemu-świata. Propozycja Wallersteina jest wartościową alternatywą dla dominującego sposobu polskiej i ogólnej środkowoeuropejskiej transformacji. Musimy jednak pamiętać, że Wallerstein konstruuje swój system w uwikłaniu we własną pozycję. To usytuowanie Wallersteina jest dwojakie, po pierwsze jest przedstawicielem centrum/rdzenia, po drugie jego zainteresowanie naukowe ukształtowało się w trakcie badania Afryki w okresie dekolonizacji. Owo rozpięcie pomiędzy peryferyjność i rdzeń w sposób zastanawiający ukazuje losy innowacji Wallersteina, jakim jest pojęcie półperyferii (...).

Pragnę przyjrzeć się wymienionym przez Wallersteina wyzwaniom wobec nauk społecznych:

* Wyzwanie, jakim jest kres racjonalności formalnej i konieczność przemyślenia na nowo racjonalności materialnej

* Wyzwanie rzucone europocentryzmowi

* Wyzwanie jakim jest społeczna konstrukcja czasu

* Wyzwanie ze strony nauk nad złożonością

* Wyzwanie ze strony feminizmu

* Wyzwanie ostatnie wreszcie to pogodzenie się z konstatacją, iż �nigdy nie byliśmy nowocześni�

Celem wystąpienia jest podjęcie wyzwań z perspektywy doświadczenia historycznego nauk społecznych w sytuacji półperyferyjności. (...)

Abstrakt Andrzeja w. Nowaka z materiałów podczas konferencji "Zmiana społeczna i dyskurs. Wallerstein kontekście Europy Środkowo-Wschodniej":