Śmiertelna bitwa o niższy status kasty Gudźarów w Indiach

Blisko 50 zabitych, setki rannych, zablokowane autostrady w Delhi i Radżastanie. Tak kasta Gudźarów walczy w Indiach, by rząd oficjalnie zdegradował ją w hierarchii społecznej!

- Nie przejdą! Chcemy sprawiedliwości! - krzyczeli w piątek protestujący Gudźarowie do nadchodzącej policji. Telewizja NDTV pokazała, jak spaleni słońcem, w zakurzonych dhoti, tłumnie blokowali jedną z dróg prowadzących do New Delhi. Policjanci szarpali się z najbardziej krewkimi, odciągali ich i pakowali do więźniarek. Udało się odblokować drogi.

Ale w Radżastanie - tam, gdzie mieszka większość Gudźarów - nie było już tak pokojowo: w piątek siedzący na torach protestujący ruszyli na policjantów, obrzucili ich gradem kamieni. Policja zastrzeliła dwie osoby; w sumie od kul policji zginęło w ciągu ostatnich dziesięciu dni ponad 40 Gudźarów.

To jeden z najbardziej niespokojnych protestów na tle kastowym, jakie ostatnio widziały Indie. Gudźarowie, należący do jednej z niższych kast, żądają, by rząd oficjalnie ich zdegradował w hierarchii społecznej. Dziś są sklasyfikowani jako jedna z OBC (Other Backward Caste - Inna Zacofana Kasta). Dzięki temu statusowi mają zarezerwowaną pulę stanowisk w państwowych firmach i w administracji, są też dla nich specjalne miejsca na studiach, mogą starać się o zasiłki.

Ale są w Indiach dwie duże grupy, które znajdują się jeszcze niżej: to Scheduled Tribes (plemiona żyjące z dala od cywilizacji) i Scheduled Castes, czyli Dalici, najniższa kasta w społecznej hierarchii miliardowego państwa.

Gudźarowie chcą zostać zdegradowani do kategorii plemion. To da im więcej posad państwowych, więcej miejsc na studiach, lepszą opiekę państwa.

"To paradoks, że w państwie, które od zarania niepodległości walczyło z systemem kastowym, opłaca się spaść w dół drabiny społecznej" - piszą publicyści. Ale piszą bez specjalnego oburzenia, bo wiedzą, jak silna jest kastowość Indii.

W konstytucji jest co prawda zasada równości obywateli, ale faktyczne podziały kastowe są tak żywe, że prawo nie jest w stanie ich wykorzenić.

Wystarczy rzut oka na popularny portal randkowy Shaadi.com, gdzie obok wzrostu, wagi, zdjęcia kandydatów podawana jest przynależność do kasty i subkasty - i to jedna z najważniejszych danych, które biorą pod uwagę przyszli małżonkowie, a właściwie ich rodzice - bo w Indiach większość małżeństw jest aranżowana.

Dla religijnych hindusów małżeństwa między grupami społecznymi są trudne do zaakceptowania. - Można zmienić religię, można się wzbogacić, ale kasta jest dana z urodzenia. Czyli raz na zawsze - tłumaczy "Gazecie" Preeti, menedżerka z Bombaju, która właśnie szuka męża. Jest z najwyższej kasty braminów. - Bunt Gudźarów to jest nic w porównaniu z tym, co zrobiłaby ze mną moja matka, jakby się dowiedziała, że zamierzam wyjść za mąż na przykład za Dalita - podkreśla Preeti.

Rząd Indii w walce z kastowością stworzył jeden z najbardziej rozbudowanych na świecie systemów pomocy i gwarancji edukacji. W państwowych uczelniach 49,5 proc. miejsc jest zarezerwowanych dla kandydatów z najniższych kast.

- Taki system rodzi żądania i chęć wykorzystania pochodzenia do walki politycznej - ostrzegają od lat socjologowie. Partie polityczne w wyborach lokalnych obiecują więc poszczególnym grupom zmianę statusu na korzystniejszy - tak było już wielokrotnie w przypadku Gudźarów. Przypadki przeklasyfikowania zdarzają się jednak bardzo rzadko.

W ubiegłym roku w zamieszkach o status, które Gudźarowie wywołali w Radżastanie, zginęło ponad 30 osób. Wtedy przywódcy buntu zgodzili się na rozejm z rządem - Delhi obiecało, że powoła specjalny panel do rozpatrzenia sprawy przesunięcia Gudźarów o stopień niżej w hierarchii społecznej. Ale do dziś panel niewiele ustalił - bunty wybuchły na nowo.

Źródło: Gazeta Wyborcza