Sytuacja kobiet na rynku pracy

Ponad połowa bezrobotnych w Polsce to kobiety. I mimo że są lepiej wykształcone od mężczyzn, mają większe problemy ze znalezieniem zatrudnienia.

Choć liczba ogółu bezrobotnych zmniejszyła się, to liczba kobiet bez pracy spada zdecydowanie wolniej niż mężczyzn. Dane GUS-u z lipca 2006 roku podają, że na 2443,4 tys. bezrobotnych, 1371,6 tys. to kobiety. W sierpniu na 2411, 6 tys. było 1369,1 tys. niepracujących kobiet. Jakie są tego przyczyny? Główne to wiek i tak zwane obciążenia rodzinne, czyli dzieci. Stereotypowe postrzeganie kobiety jako opiekunki domowego ogniska degraduje ją jako pracownika. Dodatkowo działa na niekorzyść słabo rozwinięta sieć przedszkoli i żłobków. To powoduje, że kobiety są często stawiane przed wyborem: praca czy dom. Wiele z nich dobrowolnie decyduje o pozostaniu w domu. Nie pracują i nie czują się bezrobotne.

Czynnikiem utrudniającym kobietom dostęp do rynku pracy jest w Polsce i Europie fakt, że niełatwo przychodzi im godzenie obowiązków rodzinnych z pracą zawodową. Badania pokazują, że 69 proc. kobiet uważa, że posiadanie dziecka jest pewnym utrudnieniem. 22 proc. w ogóle rezygnuje z posiadania dziecka z tego powodu (badania CBOS 2006).

I co z tego, że mądrzejsza

Statystyki pokazują, że Polki są jednymi z najlepiej wykształconych kobiet w Europie. W Polsce studiuje zdecydowanie więcej kobiet niż mężczyzn. Wyższe wykształcenie ma 57,8 proc. Polek. Po ukończeniu studiów ich szanse na rynku pracy nie są tak duże jak szanse mężczyzn. W III kwartale 2005 roku aż 52,5 proc. absolwentek nie mogło znaleźć pracy. Młodych absolwentów bez zatrudnienia było 36,3 proc. Pracodawcy zazwyczaj nie chcą zatrudniać młodych kobiet w obawie, że szybko odejdą na urlopy macierzyńskie i wychowawcze. Pewnym rozwiązaniem prawnym tej sytuacji miało być wprowadzenie urlopów rodzicielskich dla mężczyzn. Badania pokazują jednak, że z urlopów wychowawczych korzysta mniej niż 2 proc. mężczyzn. Z dwudniowego prawa do opieki nad dzieckiem korzysta co siódmy.

Przez mężczyzn zdominowany jest przemysł ciężki, gdzie można zarobić więcej. Kobiety pracują w edukacji i służbie zdrowia, gdzie pensje są zdecydowanie niższe.

Jednak bezrobocie to nie tylko problem młodych absolwentek szkół, ale również tych kobiet, które utraciły pracę. Badania pokazują, że długotrwale bezrobotnym ciężko jest powrócić do zawodu. Urzędy Pracy proponują programy pomagające w powrocie.

Problemy z awansem i stereotypy

Tylko 32,5 proc. kobiet piastuje stanowiska kierownicze. 75,5 proc. zatrudnionych jest jako zwykli pracownicy. Statystyki pokazują, że kobiety rzadziej awansują.

W opiniach pracodawców kobiety są mniej mobilne i potrzebują więcej czasu na wychowanie dzieci oraz na opiekę nad rodziną.

Problem stanowią również metody rekrutacji. Są kraje, gdzie potencjalnych pracowników ocenia się jedynie na podstawie kwalifikacji. Niemożliwe? A jednak. W niektórych hiszpańskich firmach cv kandydatów jest anonimowe i nie jest wymagane wpisywanie płci ani zdjęcie. Liczy się to, co dana osoba umie.

Alicja Dzierzbicka