Warszawa: "Nestor Machno i kobiety". Spotkanie z Darkiem Wierzchosiem

Przemiany zainicjowane w Związku Radzieckim pod nazwą przebudowy były początkiem końca istnienia systemu komunistycznego w Europie Środkowo – Wschodniej. Spowodowały również, że na Ukrainie i w Rosji zaczęto mówić o Nestorze Machno i jego ruchu. W okresie istnienia ZSRR przedstawiano go przeważnie jako łaknącego krwi rzeźnika i bandytę, który swe mordy sankcjonował żądzą posiadania. Problem grabieży czy ekspropriacji powraca cały czas, gdy mówi się o Machnie. Jest on czasem i bardzo rzadko przedstawiany jako swego rodzaju trybik w maszynie czerwonego terroru, przy jednoczesnym zapomnieniu o białym terrorze, który był również okrutny i krwawy. W wojnie domowej białogwardyjskie wojska generałów Denikina oraz Wrangla postępowały tak samo, jak bolszewicy i machnowcy. W związku z tym, wszystkie strony konfliktu są obarczone taką samą odpowiedzialnością.

Radziecka historiografia celowo przedstawiała anarchistyczne poglądy Nestora Machny w czarnych barwach. Według radzieckich historyków Machno oraz wszyscy anarchiści byli heretykami, bowiem nie zgadzali się na system monopartyjny. Sam Machno uważał, że nowym państwem (w jego ujęciu) mogą rządzić oddolnie zorganizowane kolektywy lub rady, które nie działałyby w systemie jednopartyjnym.

Podobna sytuacja miała miejsce w Polsce. Do 1989 roku postać Machny w Polsce z rzadka poddawano krytycznemu osądowi i analizie. Po zmianach systemowych w Polsce zaczęto na nowo odkrywać tę trudną i skomplikowaną postać. Jednakże nie powstała w owym czasie praca, która byłaby wnikliwym studium tej postaci, jak również szeroko omawiałaby jej kontakty z Polakami i Polską.

Jednak z biegiem czasu okazało się, iż o postaci Nestora Machny pisze się w krótkich formach artykułów naukowych, czy ogólnikowych reportażach opisujących tylko jego szlak bojowy i mnożących kolejne mity. W ostatnim okresie nakładem poznańskiej Oficyny Wydawniczej „Trojka” opublikowano książkę pt. „Machno w Polsce”. Jest to pierwsza w Polsce próba kompleksowego podejścia do tej skomplikowanej postaci. Autorzy tej pracy starali się nakreślić profil psychologiczny Nestora Machno. Jednocześnie poruszyli wątek kobiecy w jego życiorysie. Jest on niezwykle ważny, bowiem w jego otoczeniu w latach 1917 – 1934 znalazło się wiele niezwykłych kobiet, które podczas rewolucji i wojny domowej na Ukrainie (Anna Lewin, Maria Nikiforowa, Halina Kuźmienko, Lea Feldman czy Emma Goldman) walcząc po stronie anarchistów, czy wspierając ich politycznie walczyły również o prawa rosyjskich i ukraińskich kobiet. W późniejszym czasie, gdy Machno znalazł się na emigracji stały przy nim, jako towarzyszki życia, opiekunki, a nawet polityczne przeciwniczki. O tej ciekawej stronie życia ukraińskiego Emiliano Zapaty opowie Dariusz Wierzchoś, jeden z autorów książki pt. „Machno w Polsce” na spotkaniu w UFIE, 9.07.2012 o godz. 18:00, zapraszamy serdecznie :)

Nestor Machno i kobiety
UFA, Nowolipki 20, Warszawa
9.07.2012 godz. 18:00