Spotkanie we wrocławskim Centrum Reanimacji Kultury Alternatywnej w sprawie „Falansteru”

2 grudnia 2009 roku miało miejsce spotkanie we wrocławskim Centrum Reanimacji Kultury w sprawie naruszenia praw pracowniczych w księgarni i kawiarni „Falanster” w czerwcu i lipcu 2009 roku. W spotkaniu wzięło udział około 40 osób, w tym Zarząd Fundacji Caracol (właściciela „Falansteru”), obecni pracownicy „Falansteru”, pracownica „Falansteru”, która utraciła w nim pracę, reprezentujący ją przedstawiciele Związku Syndykalistów Polski, do którego pokrzywdzona również należy, oraz członkowie wrocławskich środowisk alternatywnych.

Spotkanie rozpoczęło się od kompromisu w sprawie porządku obrad. Ustalono, że pierwsza część spotkania, której efektem będzie wydanie oświadczenia Fundacji Caracol w sprawie naruszenia praw pracowniczych, będzie miała charakter dyskusji między reprezentantami Fundacji Carcaol, obecnymi pracownikami Falansteru, osobą poszkodowaną i reprezentantami ZSP. Zgodzono się również, że druga część spotkania, dotycząca postulatu opracowania kodeksu postępowania wobec pracowników i wniosków z zaistniałej sytuacji dla środowisk alternatywnych we Wrocławiu, będzie miała charakter otwarty.

Pierwsza część spotkania rozpoczęła się od przedstawienia perspektywy Karoliny i ZSP, a także perspektywy Fundacji Caracol i obecnie zatrudnionych w księgarni pracowników, na konflikt wokół praw pracowniczych w „Falansterze”. W wyniku dyskusji uzgodniono wspólne oświadczenie w tej sprawie, zaakceptowane przez obie strony konfliktu. Oświadczenie opublikowane zostało na stronie Centrum Informacji Anarchistycznej. Strony zgodziły się, co do tego, że naruszenie praw pracowniczych w „Falansterze” miało miejsce, nad czym zarząd Fundacji Carcol ubolewa, wskazując zarazem na brak możliwości formalnego zatrudnienia pracowników w pierwszym okresie istnienia księgarni. Przedstawiciele Fundacji wskazali też, że sytuacja pracownicza w „Falansterze” w chwili obecnej uległa poprawie. Umowy o pracę zostały zaproponowane wszystkim pracownikom, ale jedynie 1 osoba skorzystała z tej propozycji, pozostałe wybrały pracę na umowy zlecenie. Umowy o pracę będą również proponowane kolejnym pracownikom „Falansteru”. Karolina otrzyma umowę zlecenie za okres pracy w księgarni. Strony zobowiązały się również do unikania dalszych oskarżeń pod swoim adresem drogą medialną (w tym na forum CIA).

Druga część spotkania poświęcona była wypracowaniu kodeksu postępowania wobec pracowników w księgarni „Falanster”. Ostatecznie udało się opracować trzy punkty: (1) gwarancję, że Fundacja oferować będzie nowo zatrudnianym pracownikom możliwość zatrudnienia w ramach umowy o pracę; (2) zapewnienie, że pracownicy będą mieli wgląd w sytuację finansową księgarni „Falanster” w oparciu o zasady uzgodnione z nimi samymi; (3) deklarację woli kontynuacji eksperymentu, jakim jest „Falanster”, w przyszłości w oparciu o dalsze poszerzanie partycypacji pracowników. Zarząd Fundacji przedstawił zarazem swoje pomysły na ewolucyjne dochodzenie do formy spółdzielczej własności i współzarządzania księgarnią „Falanster”.

Ostatnia, najbardziej burzliwa, część spotkania dotyczyła zasad funkcjonowania eksperymentów społecznych w rodzaju „Falansteru” w rzeczywistości kapitalistycznej. Starły się ze sobą dwie koncepcje: załatwiania spraw pracowniczych (i innych spraw potencjalnie wywołujących konflikty) nieformalnie oraz formalizacji działań. Zauważono korzyści płynące z obu strategii działania. Zgodzono się, że konflikt wokół „Falansteru” urósł do rozmiarów, które groziły dezintegracją wrocławskich środowisk, ponieważ nie zadziałały na czas mechanizmy rozwiązywania problemu pracowniczych w kontaktach bezpośrednich. Padła propozycja organizacji spotkań w przestrzeni CRK, w razie pojawienia się sporów tego typu w przyszłości. Podkreślono zarazem, że w związku z rosnącą instytucjonalizacją środowiska wrocławskiego pewien stopień formalizacji reguł gry w przestrzeniach alternatywnych może okazać się przydatny. Potrzebny jest również mechanizm środowiskowej kontroli nad działaniami podejmowanymi w sferze ekonomicznej.

Spotkanie zakończyło się wspólnymi, nieformalnymi rozmowami obu stron i wszystkich zaangażowanych w spór osób w kuchni na CRK. Organizatorzy mediacji dziękują wszystkim za udział.

Relację przygotował AM